खोज

बुटवल, १५ फागुन । अर्घाखाँचीको छत्रदेव गाउँपालिका वडा नम्बर ६ ठुलापोखराका कृष्ण प्रसाद पाण्डे भारतमा एक बैंस समय बिताए । भारतका विभिन्न स्थानमा १६ बर्ष समय विताएका पाण्डेले होटल भारतका आफ्नै होटल चलाएका थिए । त्यहाँ राम्रो आम्दानी भएन । उनी २०५७ सालमा नेपाल फर्किए । गाउँमा उनले सबैको घरमा कफीका बोट देखे तर कफीको प्रसोधन उत्पादन केही भएको थिएन । कतिपय किसानले भने धमाधम कफीका बोट समेत काट्दै थिए । त्यो देखेपछि उनी भारत जान मन लागेन । उनी आफ्नै जन्मघर मै बस्ने र कफीलाई ब्रान्डीङ्ग गर्ने सोँच बनाए । र अठोट गरे अव ‘गाउँमै बस्छु र केही गर्छु’ । उनले आफ्नो घरको बाँजो बारीमा कफी मात्रै रोपण गरेन्न । अन्य किसानहरूलाई पनि कफीका बोट लगाउन प्रेरित गरे । उनी यसरी कृषि क्षेत्रमा पूर्णकालिन कृषकको रूपमा लागेको २३ बर्ष भएको छ । यो २३ बर्षको दौरानममा कृष्ण प्रसाद पाण्डेले श्रीकृष्ण ब्रान्डको बजारीकरण गर्दै आएका छन् ।

गाउँमा उनले जैविक कफी तथा मसला उद्योग सञ्चालन गरेका छन् । जसमा हालसम्म करिब २५ लाख लगानी भएको छ । उनले उत्पादन गरेको कफीका विभिन्न प्रकार, ए, वि, सी ग्रेडका कफी, धुलो कफी लगायतका बेसार समेत उनको उद्योगले उत्पादन गर्दै आएको छ ।
पाण्डेको फार्ममा अहिले १०० बढि बोट कफी छन् भने गाउँका अन्य किसानहरू गरी करिव २ हजार भन्दा बढि बोट छन् । बार्षिक रूपमा ६ देखि ७ टन कफी उत्पादन हुदै आएको छ ।

कफीसंगै उनले बेसार उत्पादन गर्दै आएका छन् । केही बर्ष पहिला जैविक बायोमास उत्पादन गर्दै आएका पाण्डेले उत्पादन गरेको कफी लाई अन्य कम्पनी मार्फत विदेश समेत निर्यात गर्दै आएका छन् । गुल्मी कफी संगको सहकार्यमा उनको कफी अहिले कोरिया, जापान लगायतका देशहरूमा जाने गरेको छ । अहिले उनको उद्योगमा उत्पादन गरेको कफी लाई केही मात्रा प्रसोधन गरी अन्य भने कन्ट्याक्टमा विक्री गर्दै आएका छन् । उनी भन्छन्–‘अर्घाखाँचीमा कफीलाई ब्रान्ड बनाउने गरी हामीले लागीपरपेका छौ । ’

कफी को उत्पादन देखि प्रसोधन, बजारीकरण समेत गर्दै आएको उद्योग सानो स्केलमा भएको र उत्पादन र बजारीकरण समेत नभएको कारणले गर्दा समस्या भएको उनको भनाई रहेको छ । साना किसान भएको कारण सहुलियत कर्जा समेत नपाएको किसान पाण्डेको भनाई रहेको छ । उनी भन्छन्–‘कृषिमा सहज कर्जा, सहुलियत कर्जा समेत नपाउने अवस्थाछ, बैंकहरूले पनि यसमा लगानी गर्न चाँसो दिएका छैनन, जसको कारण समस्या छ । ’ उनले स सानो लगानगीमा स्थापना भएका कृषि जन्य उद्योगमासरकारले सहुलियत कर्जा दिएर प्रोत्साहन गर्नुपर्ने बताउँछन् ।

कफीको माग उच्च भएको भन्दै उनले बार्षिक २५ टन सम्म कफी उत्पादन भएमा यसको बजारीकरण सुनिश्चित भएको बताउँछन् । त्यहाँ उत्पादन भएको कफी गुल्मी कफी ले समेत सम्झौता गरी लैजाने गरेको छ । बार्षिक ४ लाख रूपैयाँ आम्दानी गर्दै आएको बताउने कृषक पाण्डेले कफीको अलवा, बेसार, अदुवा लगायतको समेत संकलन, प्रसोधन र बजारीकरण गर्दै आएका छन् । किसान बाट पाकेको कफीलाई प्रतिकिलो ८० रूपैयाँमा खरिद गर्दै आएको उनको भनाई रहेको छ । कफी जोन सञ्चालक समितिका अध्यक्ष समेत रहेका पाण्डेले अहिले समुहमा ३ सय बढि किसान आवद्ध भएको बताउँछन् । ३ वटा वडामा कफी जोन विस्तार गरिएको छ ।

कफी जोन लाई जिल्ला स्थित प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजनाले प्रर्वद्धन गर्दै आएको छ । यो कार्यालयको सहयोगमा कफी रोस्टर गर्ने मेसिन समेत जोन ले अनुदानमा प्राप्त गरेको छ । जोनमा अहिले व्यवसायीक किसान २ हजार बढिको काफि संकलन हुदै आएको छ ।
कफीको ब्रान्डीङ्ग गर्दै आएका उनी कफी सम्बन्धी काम गर्ने संस्थाको सहयोगमा दुई पटक दक्षिण कोरिया समेत भ्रमण गरेर आएका छन् । गाउँमा अगुवा किसानकोरूपमा पहिचान बनाएका पाण्डेको ‘श्रीकृष्ण ब्रान्ड’ विभिन्न मेला महोत्सवमा समेत सहभागिता हँुदै आएका छन् । मेला महोत्सवमा पूर्णरूपले अर्गानिक, जैजिक खेतीबाट उत्पादन भएको कृषि जन्य पद्धार्थ भएको कारण राम्रो प्रतिक्रिया पाउने गरेको उनको भनाई रहेको छ । अर्घाखाँची जिल्ला कफी खेतीको लागि उपयुयक्त मौसम भएको जिल्ला भएको कारण गुल्मी संगको सहकार्यमा अर्घाखाँची र गुल्मीलाई कफीको सुपर जोन समेत बनाउने कुरा भएको भएको पनि कार्यान्वयन भएको छैन ।