खोज

बुटवल–पाल्पा सडक खण्डको अति जोखिम सिद्धवावा क्षेत्रमा सुरुङ खन्ने मूख्य काम बल्ल सुरु भएको छ । निर्धारित मितिभन्दा धेरै ढिलोगरि सुरु भएको सुरुङ खन्ने कामले गति लिने अपेक्षा गरिएको छ । राष्ट्रिय गौरवको आयोजनाको रूपमा रहेको सिद्धबाबा क्षेत्रमा एक हजार १२६ मिटर सुरुङ् खन्ने काम बिहिबारदेखि थालनी भएको हो । सुरुङ निर्माणका लागि आवश्यक सबै पूर्वाधारहरूको निर्माणपछि दक्षिणतर्फको ढोकाबाट सुरुङ खन्ने कामले गति लिएको छ । आशा गरौं सिद्धवावा सुरुङ मार्ग ढिलो निर्माण सुरु भएर छिटो सम्पन्न हुने आयोजना बनोस् । यो क्षेत्र भएर यात्रा गर्ने यात्रुले मुटुमाथि ढुंगा राखी हाँस्नु प¥या छ भनेजस्तै ज्यान हत्केलामा राखेर ओहोरदोहोर गर्नुपर्ने बाध्यता छ । अहिले माटो परीक्षण, साइट कार्यालय स्थापना, विद्युत् विस्तार, वैकल्पिक बाटो निर्माणसहितका पूर्वाधार बनेपछि मुख्य काम सुरुङ् खन्न सुरू गरिएको छ । पाँच वर्षभित्र सुरुङ निर्माणको काम सक्ने गरी नेपाल सरकारसँग वि.स. २०७८ फागुन २५ गते सम्झौता भएको थियो । आयोजनाले अहिलेसम्म सुरुङ मार्गको १० दशमलव २ प्रतिशत काम सम्पन्न भइसकेको दावी गरेको छ । जेहोस् सिद्धवावा सुरुङ मार्गले बुटवल नारायणघाट सडकको नियती भोग्न नपरोस् । निर्माण कम्पनी चिनिया नै भएका कारण ढिलो काम हुनेमा आशंका छ तर जोखिम अत्यन्त धेरै भएकोले छिटो निर्माण सम्पन्न भएर आयोजना हस्तान्तरण भएको देख्न र सुन्न यस क्षेत्रका बासिन्दा आतुर छन ।

निर्माणकै क्रममा रुख समेत काटनु पर्ने भएकोले केही ढिलाई हुने संभावनालाई नकार गर्न सकिदैन । हरेक आयोजना निर्माणमा रुख काट्ने कामले ढिलाई हुने गरेको छ । यो आयोजनामा पनि रुखकै कारण ढिलाई नहोस् भन्नेमा चनाखो हुनु जरुरी छ । सिद्धार्थ राजमार्गको सिद्धबाबा क्षेत्रमा माथिबाट खस्ने पहिरो छिचोल्दै यात्रुले जोखिमपूर्ण यात्रा गर्नुपर्ने बाध्यता छ । लामो समयदेखि यात्रुहरूले यो क्षेत्रमा खस्ने पहिरोबाट जोगिन सुरुङ् मार्गको बनाउनुपर्ने माग गर्दै आएका थिए । सुरुङ्मार्ग बनेपछि पाल्पा, रूपन्देही, गुल्मी, अर्घाखाँची, स्याङ्जा, पोखरा, बाग्लुङ् लगायतका क्षेत्रको यात्रा गर्न सहज हुने छ । त्यसैगरी सुरुङ् मार्गले रूपन्देही, लुम्विनी, पाल्पा, पोखरा, गुल्मी, बाग्लुङ र अर्घाखाँचीको आर्थिक विकासमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्ने विश्वास गरिएको छ । बुटवलदेखि पाल्पा, गुल्मी, स्याङजा र पोखरासम्मका जाने सवारीका साधनको मूख्य गन्तब्य यही सिद्धवावाको जोखिमयुक्त सडक नै भैरहेको अवस्थामा बढ्दो मानवीय क्षति कम गर्न सुरुङ मार्ग सारथी बन्ने निश्चित छ । यति धेरै सवारी साधनको आवतजावत हुने यस क्षेत्रको सडक तुलनात्मक रूपमा जोखिमयुक्त छ । बर्षेनी यो सडकमा मानवीय क्षति हुने क्रम रोकिएको छैन । यसबाट यात्रुलाई सास्ती मात्र नभई समयको बर्बादी भइरहेको छ ।

सुरुङको मूख्य निर्माणको काम बल्ल सुरु भएकोले अव सबै अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डको पालना गरेर गुणस्तरीयताको दृष्टिबाट नेपालको यो सुरुङमार्गलाई सुरक्षित तथा स्तरीय बनाउन कुनै कमी राखिनु हुँदैन । त्यसका लागि नागरिक समेत चनाखो हुनु जरुरी छ । चीन सरकारको प्रविधि विश्वमै उच्च गुणस्तरीय मानिने गरेको छ । यसर्थ चीनको निर्माण कम्पनीले वनाउने यो सुरुङ मार्ग प्रविधिको ज्ञान नेपाली प्राविधिकका लागि उपयोगी होस भन्ने आम अपेक्षा छ । तर, चिनीया कम्पनीले नेपालमा सुरु गरेका निर्माणका काममा धेरै ढिलाई हुने गरेको उदाहरण रहेकोले यो सुरुङ मार्ग निर्माणमा पनि ढिलाई हुने हो कि भन्ने चासो र चिन्ता छ । चिनियाँ कम्पनीलाई सुरुङ निर्माणमा कुनैपनि प्रकारको ढिलाईको मौका दिनु हुँदैन । निर्धारित मितिभन्दा अगावै निर्माण सम्पन्न गर्न सरकारले अनुगमनका साथै निर्माण पक्षलाई झकझक्याउनु जरुरी छ । निर्माणकै क्रममा आईपर्ने समस्यामा सरकारले सहजीकरण गरोस् । कुनैपनि बहानामा निर्माणको काम लम्ब्याएर आयोजनाको म्याद थप्ने काम हुनुहुँदैन । त्यसतर्फ नेपाल सरकार गंभीर बन्नु जरुरी छ ।