खोज

आमा गर्भवती भएको दिनदेखि बच्चाको उमेर दुई बर्षको हुँदाको बेलासम्मको उमेरलाई सुनौलो १००० दिन भनिन्छ । गर्भको अवधि २७० दिन र जन्म पश्चात दुई बर्षको उमेर ७३० दिन गरी जम्मा १००० दिनलाई सुनौलो १००० दिन भनिन्छ । बच्चाको मानसिक विकास दुई बर्षको उमेरसम्म ८० प्रतिशतले बृद्धि विकास हुुनेहुँदा गर्भ रहेदेखि बच्चाको उमेर दुई बर्षभित्र आमा र बच्चा दुबैलाई अत्यन्तै स्याहार गर्नुपर्ने हुन्छ । जसमा गर्भमा ५० प्रतिसतले र जन्मपश्चात दुई बर्षभित्र ३० प्रतिशत गरि दुई बर्षभित्र ८० प्रतिशतले बच्चाको मानसिक बृद्धि र विकास हुन्छ । त्यसैकारणले यो समय अवधिमा आमाहरूको खानपान सम्बन्धमा अत्यन्तै ध्यान दिनुपर्दछ । यस बेलामा हरेक बार खाना चार भन्ने नारालाई आत्मसाथ गर्दै आमाको खानपानमा बिशेष जोड दिनुपर्दछ । गर्भवतीको बेलामा गर्नुपर्ने स्वास्थ्य जाँचलाई पनि धेरै ध्यान दिनु जरुरी छ ।

१. १२ हप्तामा पहिलोपटकको अनिवार्य जाँच ।
२. १६ हप्तामा दोश्रो पटकको जाँच ।
३. २० देखि २४ हप्तामा तेश्रो पटकको जाँच ।
४. २८ हप्तामा चौथो पटकको जाँच ।
५. ३२ हप्तामा पाँचौं पटकको जाँच ।
६. ३४ हप्तामा छैंठौं पटकको जाँच ।
७. ३६ हप्तामा सातौं पटकको जाँच ।
८. ३८ देखि ४० हप्तामा आठौं पटकको जाँच ।

हरेक बार खाना ४ भनेको के हो ?

१.अन्न २. गेडागुडी ३. घीउ, तेल, माछा मासु र अण्डा ४. फलफूल, सागपात र तरकारी आदी ।

आमाहरूले खानाखाने तरिका कस्तो हुनुपर्दछ ?
बिहान खाजा, १ गिलास दुध र अण्डा ।
बिहानको खाना दालभात, तरकारी आवश्यकता अनुसार ।
दिउँसो बिभिन्न किसिमका फलफूल र तरल पदार्थ ।
दिउँसोको खाजा रोटी गेडागुडी ।
बेलुकीको खाना दालभात तरकारी आवश्यकता अनुसार मासु ।
मौसम अनुसारका फलफूल आवस्यकता अनुसार ।
आराम तथा नियमित ब्यायाम र सरसफाई गर्ने ।
लगाउने पोशाकमा समेत ध्यान दिने गर्नुपर्दछ ।

गर्भवतीले साबिकभन्दा थप एकपटक बढी खाना खानुपर्दछ । गर्भधारणदेखि नै आमाले दिनहुँ खाने साबिक खानाका साथै एकपटक थप पौष्टिक तथा सन्तुलित खाना खानुपर्दछ । र, सुत्केरी र स्तनपान गराएकी महिलालाई साबिक खानाको साथै थप दुईपटक पोसिलो खानाहरू खुवाउनु पर्दछ । सामान्यतया एक सुत्केरी महिलाबाट दिनमा झण्डै ८ सय ५० मिलिलिटर दुध बच्चालाई निस्कने हुँदा आमालाई बिशेषगरी पोषणयुक्त खानामा ध्यान दिनु आवश्यक देखिन्छ ।

सुत्केरी महिलालाई बिशेषगरीः ज्वानोको झोल, गेडागुडीको झोल, सुत्केरी मसला जस्तै : मेथी, गुद, काजु, बदाम, छोडा, बत्तिसा, मिश्री, सख्खर आदी खुवाउनु पर्दछ ।

बच्चाको लागि बालभिटा : ६ महिनादेखि दुई बर्षसम्मका बच्चालाई बाल भिटा दिईन्छ । खानामा मिसाएर खुवाईन्छ । बालभिटामा आईरन र भिटामिनको मिश्रण हुन्छ । बालभिटा १५ प्रकारका भिटामिनबाट तयार पारिएको हुन्छ । त्यसैले हरेक स्वास्थ्य संस्थाबाट पोषण कार्यक्रम अन्तर्गत बितरण गरिएको बालभिटा सबै आमा बाबाहरूले आफ्ना बालबालिकालाई अनिवार्य खुवाउनु पर्दछ ।

सर्बोत्तम पिठोः दुई भाग अन्न दुईथरीका र दुई भाग गेडागुडी आधाआधा गरी मिसाई राम्रोसंग भुटेर मसिनो गराई पिँदेर तयार पारी सफा भाँडोमा राखेर तयार गरिएको सर्बोत्तम पिठो बच्चाहरूको लागि अत्यन्तै पोसिलो र स्वास्थ्यबद्र्धक मानिन्छ । त्यसैले हरेक आमाबाबाले आफ्नो बच्चालाई अनिवार्य रूपमा खुवाउनु पर्दछ ।

स्वास्थ्य संस्थाबाट दिईने सेबालाई अनिबार्य उपयोग गर्ने :
बच्चा जन्माउने योजनामा भएका दम्पतिले बच्चा राख्ने तिन महिना समय अवधि अगावै डाक्टर वा स्वास्थ्यकर्मीसंग भेटगरी फोलिक एसिड भन्ने एउटा महत्वपूर्ण औषधि नियमित रूपमा खान सुरु गर्ने र मासिकश्राब रोकिएको दिनदेखि ९० दिन पूरा भईसकेपछि १ डोज जुकाको औषधि Albendazole 400 mg खुवाउने । दुई डोज टी डी खोप पहिलोपटकको गर्भवतीलाई १/१ महिनाको फरकमा लगाउने । दोश्रो पटकको गर्भवतीमा १ डोजमात्र टि डी खोप लगाउने । आईरन र क्याल्सियम दिनको १/१ गोलीका दरले गर्भावस्थामा १८० गोली र जन्मपश्चात ४५ दिनसम्म ४५ गोली गरी २२५ वटा आईरन र २२५ वटा क्याल्सियम खुवाउने । ४२ दिनभित्र भिटामिन ए क्याप्सुल खुवाउनुपर्दछ । र, घरका सम्पूर्ण सदस्यहरूले गर्भबती अवस्थाका आमाहरूलाई बिशेष स्याहार र सहयोग पु¥याउनु अनिवार्य हुन्छ । अनिमात्र सुुखी र खुसी परिवार बन्द ठूलो सहयोग पुग्छ ।