खोज

पाल्पा, २२ कार्तिक। उपचारको आर्थिक सहज माध्यम बनाएकी तानसेन नगर तेल्घाकी कल्पना सोमै मिसन अस्पतालमा बीमा बाट उपचार गर्न नपाउदा व्यर्थमा ३ हजार ५ सय रूपैयाँ बीमाका लागि खर्च गरेछु जस्तो लागेको बताउँछिन । कम लागतमा प्रभावकारी स्वास्थ्य उपचार हुन्छ भन्ने बुझेर बीमा गरेकी सोमै भन्दछिन । यस अगाडि लुम्बिनी मेडिकल कलेजलाई उपचारको केन्द्र बिन्दु बनाएको हो ।

गत वर्ष स्वास्थ्य बीमा बोडले हात झिके पछि मिसन अस्पताल सारियो मिसन अस्पतालले पनि आफनो लिष्टबाट हटाएपछि अलमल परेको उनले बताउँछिन ।  स्वास्थ्य बीमा गरेका बिमीतहरूले उपचारको क्रममा वा पहिलो उपचारको केन्द्र रामपुर अस्पताल, पाल्पा अस्पताल, प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र, खस्यौली र ताहुलाई बनाए पनि युनाइटेड मिसन अस्पताल तानसेन र लुम्बिनी मेडिकल कलेजलाई लक्षित गरि बीमा गरिएको तानसेन बजारका स्थानिय डिल्ली राज शर्मा बताउछन । जहा लक्षित गरिएको हो त्यहा नै बीमा बोडले हात झिकेपछि हजारौ सख्याका बिमीतहरू यतिखेर अलपत्र परेको अवस्थामा रहेको उनले बताए ।

राम्रो सेवा संग विशेषज्ञ सेवा हुन्छ भनेरै निजी तथा गैह्र सरकारी स्वास्थ्य सस्थालाई लक्षित गरेर बीमा गरेको हो । सरकारी स्वास्थ्य सेवामा न त विशेषज्ञ सेवाहरू छन । न त प्रयाप्त मात्रामा औषधी नै हुन्छ । सरकारी अस्पतालका सस्थामा बीमाको सेवा उपलब्ध गराएर के गर्ने ? कानको समस्या भएका रिब्दीकोट गाउँपालिका विनोद घर्ती भन्दछन पाल्पा अस्पतालबाट आफुले सुबिधा नपाएपछि लुम्बिनी मेडिकल कलेज नै जानु प¥यो । सामान्य परिक्षणबाट आफुलाई सहज भएको अनुभव भयो । सामान्य रूपमा पनि औजार नहुदा अन्यत्र जानु पर्ने रहर भन्दा बाध्यता भएको उनले बताए ।

२०७३ सालबाट स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रम लागु भएको यस जिल्लामा कुल जनसख्या मध्य २ लाख ३६ हजार ९५ जना स्वास्थ्य बीमामा लागु भएका छन । यस अगाडि पाल्पा, रामपुर अस्पतालमा उपचार संभव नभएको भन्दै मिसन अस्पतालका लागि रिफर कार्ड बनाएर उपचार हुन्थ्यो । त्यो पनि सहज भएकै थियो तर विगत केही महिनाबाट त्यो पनि बन्द भयो । बिमीतहरूलाई निजी तथा गैह्र सरकारी स्वास्थ्य संस्थालाई आफनो रोजाईमा पारे पनि सरकारी स्वास्थ्य सस्थलाई सक्षम बनाउनु पर्दछ तर पाल्पाका दुई वटा सरकारी स्वास्थ्य अस्पतालमा स्थापना काल देखि नै भौतिक सामाग्री र सबै सेबा सम्बन्धी दर्वन्दी अनुरूप डाक्टरहरू नभएको र सबै सेवा सम्बन्धी डाक्टरहरू कागजमा मात्र सीमित भएको अवस्थामा बिमीतहरू अन्यत्र जानु पर्दैन थियो यस्तो समस्या भएको पाल्पा अस्पतालका प्राविधीकहरू बताउछन ।
सरकारले बीमा मार्फत गरिव तथा विपन्न वर्गका समुदायलाई रकमको समस्याका कारण स्वास्थ्य उपचार गर्न बाट बन्चित नहुन र सबैको पहुँचमा स्वास्थ्य सेवा पुगेस भन्ने उदेस्यले यो कार्यक्रम लागू गरिएको हो । पछिल्लो समयमा केही स्वास्थ्य सस्थाले गरेको बदमासीका कारण सर्ब साधारण तथा बिमीतहरूले समस्या झेल्नु परेको स्वास्थ्य प्राविधिकहरूको बुझाई रहेको छ ।

बीमा बोडबाट समय समयमा कार्यक्रम लागु भएका स्वास्थ्य सस्थाहरूले अनुगमन नै नगर्दा समस्या देखियो । बीमा बोडले आफुले अनुगमन गर्न संभव नभए जिल्ला स्वास्थ्य कार्यलयको समन्वयमा जिल्ला अधिकारी सहित जिल्ला स्वास्थ्य बीमाको कार्यलयलाई अनुगमन गर्न प्रत्यायोजन गरेको भए राम्रो हुन्थ्यो र बीमा कार्यक्रम प्रभावकारी हुने जिल्ला स्वास्थ्य कार्यलयका प्रमुख राजेन्द्र गिरी बताउँछन ।
रामपुर नगरकी लक्ष्मी ढकाल भन्दछिन्, बीमा बोडको समस्याका कारण विमीतहरूले समस्या झेल्नु परेको छैन । बीमा कार्यक्रम प्रति सर्व साधारणहरूको गलत व्याख्या बुझाई हुन लाग्यो । कार्यक्रमको उद्देश्य राम्रो भए पनि बोडबाटै यसलाई असफल बनाउने काम भएको छ । बीमा गरेपछि बिमीतहरूले रोजेको र खोजेको अस्पताल बाटै उपचार गराउन बिना झन्झट पाउनु पर्दछ । विमीतहरूको अधिकारलाई हनन गर्न पाइदैन यस विषयमा सरकारलाई अझ बढि गंभिर बनाउन पर्ने उनको बझाई रहेको छ ।

बीमा कार्यलयको सुरुवाती समयमा पाल्पा मिसन अस्पताल, लुम्बिनी मेडिकल कलेजले, स्थानिय सरकार गाउ बस्तीका गरिव विपन्न वर्गका परिवारका सदस्यहरूको विमा निशुल्क गरिदिने होडवाजी नै चल्यो । प्रभावकारी रूपमा संचालन भएको थियो । पछिल्लो समयमा लुम्बिनी मेडिकल कलेजले आवश्यक भन्दा बढि औषधी दिने र बिमीतहरूले पनि आवश्यकता भन्दा बढि शरिरको जचाई गर्ने र बिमीतहरूलाई तत्काल उपचार खर्चका विषयमा जानकारी नगराएको बढी रकम सरकारसंग दावी गरेको कारण गत वर्षदेखि नै विमा बोडले संझौता रद्द गरेको बताए । त्यसै गरी मिसन अस्पतालले बिमा बोडले गरेको संझौता भन्दा अन्य आफु खुसी औषधी प्रयोग गर्दै आएको र पटक पटक बोडले सचेत गराउँदासम्म वेवास्ता गरेको कारणले यस पटक सुचना नै प्रकासित गरी सझौता नबिकरण नगरेको जानकारहरूको भनाई रहेको छ ।
मिसन अस्पतालले साउनको दोस्रो हप्तादेखि रकम भुक्तानीको माग दावी गर्दै बिमा बन्द भएको चेतावनी दिए पछि यहाका राजनैतिक दल, स्थानिय, प्रदेश तथा संघिय तहका माननियहरूले आफ्नो राजनैतिक अभिष्ट पुरा गर्न लक्ष्य राखे पनि असफल भए । तत्काल बिमा कार्यान्वयनका लागि संसदहरू नै मौन बसेका छन । आम जनताको स्वास्थ्य समस्या प्रति राज्य उदासिन भएको तानसेनका स्थानिय सुर्य बहादुर बोहरा बताउँछन ।

स्वास्थ्य बिमा कार्यालयका प्रमुख अर्जुन पौडेल बताउँछन्, बिमा कायक्रम सधैका लागि बन्द नै भयो भन्ने बिमीतहरू लाई भ्रम परेको छ, त्यो होइन । यस पटक मिसन अस्पताल संग संझौता नविकरण भएन । गत वर्षवाट लुम्बिनी मेडिकल कलेज संग संझौता नविकरण नभएको हो । पाल्पा रामपुर अस्पताल, पाल्पा अस्पताल, प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र ताहु र खस्यौली, लायन्स कालीगण्डकी उपचार केन्द्रमा बिमा कार्यक्रम लागु भएको छ ।

सरकारको मुख्य उद्देश्य भनेको सरकारी सस्थालाई नै बलियो बनाउने हो । हाल सम्म १ लाख १२ हजार ८ सय ६५ पुरुष र १ लाख २३ हजार २ सय २१ महिला र ९ जना तेस्रो लिड्डी बिमा कार्यक्रममा समेटिएका छन । सबै भन्दा बढि तानसेन नगरमा ६४ हजार ३ सय ६१ र रामपुर नगरमा ३७ हजार ७ सय १९ जना समेटिएका छन भने सबै भन्दा कम तिनाउ गाउपालिकामा ९ हजार १ सय ९८ बिमीत रहेका छन । २४ हजार ६१ जना वगनासकाली गाउँपालिकामा, २२ हजार ८७ माथागढी गाउपालिकामा, १० हजार ३ सय ९५ निस्दी गाउपािलकामा, १२ हजार ६ सय ७८ पुर्वखोला गाउपालिकामा, १८ हजार ९ सय ३ रैनादेवी छहरा गाउपालिकामा, १९ हजार, २ सय ७८ रभ्भा गाउँपालिकामा र १७ हजार ४ सय १५ रिब्दीकोट गाउपालिकामा बिमीतहरू छन भने ८२ जना दर्ता सहयोगी रहेको शाखा प्रमुख पौडेलले जानकारी दिए ।

मिसन अस्पताल :

बिरामीको भिडभाड हुने मिसन अस्पतालले बोर्डले सम्झौता अनुरूप काम नगरेको र समयमै भुक्तानी नदिएकाले सेवा बन्द गर्नुपर्ने अवस्था आएको जनाएको छ । स्वास्थ्य बिमा बोर्डले अस्पताललाई करिब १४ करोड रूपैयाँ भुक्तानी गर्न बाँकी छ । अस्पतालले जेठ मसान्तसम्मको १९ करोड बिमा बोर्डबाट बक्यौता रकम लिन बाँकी रहेकोमा ५ करोड मात्र असारको अन्तिममा भुक्तानी भएको थियो । जसमा २ करोड भुक्तानी नहँुने गरी अस्विकृत भएको छ । साउन २१ गतेसम्म करिब १४ करोड रकम अझै बाँकी रहेको अस्पतालका प्रशासकिय अधिकृत जीवन भट्टराईले बताए ।