खोज

पाल्पा, २२ कात्तिक ।

प्राचीन नगरी तानसेन बजार परापुर्व कालदेखि नै स्वच्छ र वातावरणीय रुपमा परिचित छ । पछिल्ला दिनहरुमा तानसेन आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकको लागि मुख्य गन्तव्यका रुपमा स्थापित हुँदै गएको छ । पहाडको रानी भनिने नगरको बसपाक मै सार्वजनिक शौचालय छैन भन्दा सबैलाई अचम्म लाग्ला ।

यही बसपार्कदेखि गुल्मी, अर्घाखाँची, बाग्लुङ जिल्लालाई गन्तव्य बनाएका ठूलो सख्याका यात्रुहरु हुन्छन् । तर उनीहरु शौचको आवस्था आई परे होटलहरुको भर पर्नुपर्ने वाध्यता भएको स्थानीयहरु बताउँछन् ।

“बसपार्कमा उत्रिएका यात्रुहरु शौचालय जान आत्तिन्छन्, तिनीहरुलाई कहाँ पठाउने, दैनिक रुपमा यस्ता यात्रुहरुले हाम्रो शौचालय प्रयोग गर्दछन्, जसले गर्दा आफनो शौचालय सार्वजनिक जस्तै भएको छ”–स्थानीय किरण चित्रकार भन्छन् । “यतिबेला पर्यटक आउने समय हो । आन्तरिक पर्यटकको समेत भिड लाग्दछ । कुनै दिन सय जना भन्दा बढीलाई सहयोग गर्नु पर्दछ । पानीको समस्या भएको ठाउँमा त समस्यै हुँदो रहेछ”– उनले भने ।

“बाहिरबाट आएका आन्तरिक तथा वाह्य पर्यटकको सवारी साधनको पार्किङ गर्ने भनेको टँुडीखेल नै हो । एउटा बसमा ३० देखि ४० जना सम्म आउँछन् । उनीहरुले हाम्रो सौचालय प्रयोग गर्दछन् । मानवीय धर्म सम्झेर शौचालय प्रयोग गर्न दिनु पर्दछ तर तानसेनमा पानीको त काकाकुल नै हो । धारामा पानी नआउँदा समस्या नै हुन्छ”–स्थानीय रोमकान्त न्यौपाने भन्छन् ।

यो समस्या अहिले सृजना भएको होइन पुरानै हो । नागरिता, राहदानी वा अन्य प्रशासनिक कामका लागि आएका वा बिरामी भएर औषधी गर्न गर्नका लागि होस्, जो केहीलाई पनि यस्तै समस्याले सताउने गर्दछ । तानसेन बजारको मुख्य मुख्य स्थानमा शौचालय नभएका कारण तानसेन आउनेलाई उत्पन्न हुने समस्या पुरानै भएको स्थानीय माधव पाण्डे बताउँछन् । “प्रयाप्त मात्रामा पानी भएका कारण केही हुँदैन थियो, यहाँ त ट्याङ्करले धानेको छ पानी । स्थानीय सरकारको जिम्मेवारी होटल व्यवसायीले पूरा गर्नु परेको छ”–उनले भने ।

नगर सरकारले सार्वजनिक शौचालय निर्माण गरेको दावी गर्दै आएको छ । यस अगाडि निर्माण भएका सार्वजनिक शौचालयहरुको नाम निसाना नै छैन । टुँडीखेलमा नगर सरकारद्वारा निर्मित शौचालयका विषयमा यस क्षेत्रका लागि मात्र जानकारी छ । अन्यत्रको पनि यस्तै हो । जहाँ आवश्यकता हो त्यहाँ छैन । अर्कोतर्फ यस विषयमा कुनै पनि निकायको ध्यान नपुगेको हो । बजारमा बसोबास गर्नेलाई समस्या नै हँुदैन ।

वडा अध्यक्ष सागर महर्जन भन्छन्, “बसपार्कमा सार्वजनिक शौचालयको आवश्यकता हो । यसै आर्थिक वर्षमा आवशयकता र चाहना अनुरुप वडाकै बजेटमा भएपनि निर्माण गरिने छ ।” बजारमा चोक चोकमा सार्वजनिक शौचालयको आवश्यकता रहेको उनी बताउँछन् । महर्जन् भन्छन्, “यसको लागि नगर सरकारले नै पहल गर्नु पर्दछ । वडाको वजेट सीमित हुन्छ अर्कोतर्फ समुदायले पनि जिम्मा लिनु पर्दछ ।” पानीको समस्याका कारण सार्वजनिक शौचालयको समस्या भएको हो ।