खोज

लुम्बिनी प्रदेश सरकारले विस्तृत अध्ययन नगरिकनै हचुवाका भरमा सडक निर्माण गर्दा त्यसले परिणाम त दिएन, उल्टै जोखिम निम्त्याएको छ । हतारमा त्यो पनि दिर्घकालीन रूपमा पर्ने क्षति र जोखिमका बिषयमा पर्याप्त अध्ययन नगरि निर्माण गरिने कामले समस्या निम्त्याउने गरेको पछिल्लो उदाहरण बुटवल पाल्पा बैकल्पिक सडक भएको छ । उक्त सडकमा प्रदेश सरकारले अहिलेसम्म २० करोड लगानी गरिसकेको छ तर सडक बन्नुको सट्टा विग्रदै गएको छ । सिद्धार्थ राजमार्ग अन्तर्गत दोभान–सिद्धबाबा खण्ड जोखिमयुक्त भएपछि विकल्पको रूपमा नयाँ सडक निर्माण गरिनु राम्रो कुरा थियो । त्यसमा प्रदेश सरकारले दृष्टि त पु¥यायो तर दूरदृष्टि नपु¥याउँदा करोडौं रूपैयाँ बालुवामा पानी सरह भएको छ । पाल्पाको तिनाउ गाउँपालिका झुम्सादेखि वुटवल उप नगरपालिकाको चरङ्गे जोड्ने उद्देश्यले लुम्बिनी प्रदेश सरकारले आर्थिक वर्ष ०७५/०७६ देखि निर्माण कार्य सुरु गरेको सडक खण्डको लगानी ब्यर्थ भएको छ ।

तत्कालीन मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेल नेतृत्वको सरकारले भौगोलिक भू– बनोटको संभाव्यता अध्ययनबिना सडक निर्माणको काम सुरु गरेको थियो । निर्माण सुरु भएको पाँच बर्ष हुँदा पनि हालसम्म न सडकको स्तरोन्नती हुन सकेको छ न त सडकमा गाडी गुड्न सक्ने अवस्था छ । उल्टो त्यस क्षेत्रका स्थानीय वासिन्दालाई सडक निर्माणको काम हुँदा पहिरोको उच्च जोखिम बढेको र वन विनास बढेपछि चिन्ता थपिएको छ । सडक निर्माणको दुष्परिणाम अहिले स्थानीयले भोगिरहेका छन । पर्याप्त बाताबरणीय अध्ययन र अनुसन्धान नगरि निर्माण गरिने कुनैपनि कामले समस्या निम्त्याउने यो सडक उदाहरण बनेको छ । अहिले वर्षातको समयमा पहिरो जाने क्रम बढेको छ । पहिरोको कारण पुरै बस्ती नै जोखिममा परेको छ । अधिकांश खेतीयोग्य जमिन साथै वन पनि भासिदै गएको छ । सडकको ट्रयाक खोल्दा ठूला ठूला मेसिनको प्रयोगका कारण जमिनको तल्लो भाग खलबलिएको छ ।

चुरे क्षेत्रमा पर्ने उक्त सडक आफै जोखिममा थियो । त्यसलाई चलाउने काम भयो । त्यसको परिणाम बर्षाको समयमा समस्या पैदा गरेको छ । सडकका कारण दर्जनौ स्थानमा पहिरो गएको छ भने ठूला ठूला रुखहरू ढलेका छन् । पहिरोका कारण जमिनको क्षति बढ्दै गएको स्थानीयको दावी छ । एक हिसावले भन्दा यो सडकले स्थानीय जनतालाई सुविधाभन्दा पनि सास्ती दिने भएको छ । बिना भौगोलिक अध्ययन हतार हतार लोकप्रियताको नाममा काम गर्दा यो सडक असफल योजनाभित्र परिसकेको छ । पाल्पा खण्डमा भन्दा रूपन्देही खण्डमा जोखिम अधिक छ । प्रदेश सरकारले विस्तृत अध्ययन प्रतिवेदन र वातावरणीय प्रभाव मूल्याँकन गरेरमात्र यो सडक निर्माण गर्नुपथ्यो । कतै बुटवल सिद्धवावा पाल्पा सडक खण्डको विकल्प खोज्दै गर्दा जन्मिएको यो सडकले पनि त्यही प्रकारको क्षति निम्त्याउने हो कि भन्ने चिन्ता बढेको छ । अव प्रदेश सरकारले यो सडकलाई एउटा निष्कर्षमा पु¥याउनु जरुरी छ । सरकारको २० करोड बढी खर्च भैसकेको र विभिन्न स्थानमा पुल, कल्भर्ट समेत निर्माण भैसकेकोले यो सडकलाई अलपत्र पार्नु हुँदैन । आगामी दिनमा यो सडकको भविष्य कसरी सुरक्षित हुन्छ, त्यसतर्फ अव प्रदेश सरकारको ध्यानाकर्षण होस् ।