खोज

फोहर व्यवस्थापनको समस्या दिर्घकालीन रूपमै समाधान नगर्ने हो भने पालिकाहरूका लागि यो समस्या चुनौतिका रूपमा देखापर्ने स्थिति आउँदैछ । केही दिन अघिमात्रै सिद्धार्थनगर नगरपालिकाले पहिलेकै ठाउँमा फोहर फाल्न लागेको भन्दै स्थानीय विरोधमा उत्रिए । सिद्धार्थनगर नगरपालिका वडा नम्बर १ र २ भैरहवाका स्थानीय बासिन्दाले आफूहरूको माग र चाहना विपरित रातको समयमा फोहर फाल्न लागेको भन्दै सोमबार नगरपालिका घेराउ गरे । यो अवस्था देशका अरू पालिकाहरूका लागि समस्या बन्दैछ ।

काठमाण्डौंको फोहरको समस्या काठमाण्डौ महानगरपालिकाका लागि बर्षौदेखि टाउको दुखाई बन्दै आएको छ । त्यो रोग अव राजधानी बाहिरका पालिकाहरूका लागि पनि समस्या बन्दैछ । पालिकाहरूले फोहरको समस्या दिर्घकालीनरूपमा व्यवस्थापन गर्न ढिलाई गरे भने भोलीका दिनमा यो समस्या प्रमुख चुनौति बन्ने निश्चित छ । स्थानीय भैरहवाका वडाबासीले सिद्धार्थनगर नगरपालिकाको गेट अगाडि प्रदर्शन गर्दै फोहर नफाल्न आग्रह गरेका छन । नगरबासीले नगरपालिकाले प्रहरी प्रशासनको सहयोग लिएर तानाशाही प्रवृत्ति देखाउन खोजेको बताएका छन् । यदि स्थानीयको माग विपरीत नगरपालिकाले पहिलेकै ठाउँमा जबरजस्ती फोहर फालेर पुरानै प्रवृत्ति दोहोर्याएमा गाउँको सबै फोहोर संकलन गरेर नगरपालिका कार्यालय परिसरमै फालिदिने उनीहरूले चेतावनी दिएका छन् ।

सिद्धार्थनगर नगरपालिकाको फोहरको समस्या विस्तारै जिल्लाका अरू पालिकाहरूमा पनि सर्ने अवस्था छ । किनभने रूपन्देहीका कुनैपनि पालिकाहरूले फोहर व्यवस्थापनको दिर्घकालीन रणनीति अहिलेसम्म बनाएको देखिएको छैन । फोहर व्यवस्थापनमा गरिएको लापरवाही भोलीका दिनमा चुनौति बन्ने निश्चित छ । त्यसैले अव ढिलाई नगरी पालिकाहरूको यो बिषयमा ध्यान जानु जरुरी छ ।

नेपालका गाउँसहर सफा राख्ने जिम्मेवारी स्थानीय सरकारलाई दिइएको छ । साथै फोहरका कारण जनस्वास्थ्य तथा वातावरणमा प्रतिकूल असर नपरोस् भन्ने सरकारको धारणा हो । यसर्थ कानुन बमोजिम पालिकाभित्र उत्पादन हुने फोहर व्यवस्थापन गर्न ७५३ वटा नगरपालिका र गाउँपालिका क्रियाशील हुनु जरुरी छ । यसमा पालिकाहरूले संघीय सरकार र प्रदेश सरकारसँग सहयोग र सहकार्य गर्नुपर्छ । यो समस्या समाधानमा नीजि क्षेत्रसँगको साझेदारीलाई प्राथमिकता दिनुपर्दछ । अहिले धेरै पालिकाहरूले फोहर श्रोतमै नियन्त्रण गर्न शहरलाई प्लास्टिकमुक्त घोषणा गर्न थालेका छन् ।

कैयौं स्थानमा शव जलाएर वातावरण प्रदुषण गर्नुको सट्टा विद्युतीय शवदाहगृह निर्माण भइरहेका छन् । यसैगरी जथाभावी पशुपक्षीको वध गर्नुको सट्टा व्यवस्थित वधशाला निर्माणको अभ्यास अघि बढेको छ । पालिकाहरूले जनस्वास्थ्यका लागि सफाई अभियान सञ्चालन गर्नु स्वागतयोग्य कुरा हो तर यसलाई देशब्यापी अभियानकै रूपमा अघि बढाउनु जरुरी छ ।

यसैगरी फोहोरमैला व्यवस्थापनमा कैयौं पालिकाले बिदेशी सहयोग जुटाएका छन् । विदेशी अनुभव, उपकरण र प्रविधिको प्रयोगद्वारा फोहोर व्यवस्थापनमा ठूलो क्रान्ति गर्न सकिन्छ । यसका लागि अहिले जहाँ समस्या देखिएको छ, ती पालिकाहरूको ध्यान जाओस् । पछिल्लोसमय सिद्धार्थनगर नगरपालिकामा देखिएको समस्या समाधानमा नगरपालिकाको चासो र चिन्ता हुनु जरुरी छ । फोहर व्यवस्थापनमा पालिकाले स्थानीय जनताको विश्वास तोड्ने काम गर्नुहुँदैन । अहिले दुईवटा वडामा मात्रै फोहरको समस्या बाहिर आएको छ । यो समस्याकै रूपमा अरू वडाहरूमा समेत देखिन सक्ने भएकोले स्थानीय जनताकै सुझाव र सल्लाहलाई आत्मसाथ गर्दै सिद्धार्थनगर नगरपालिकाले फोहरको समस्या समाधान गरोस् ।