खोज

माध्यमिक शिक्षा परिक्षा (एसइई) को नतिजा प्रकाशन भएसंगै विद्यार्थीहरू आफ्नो शैक्षिक भविष्यलाई लिएर एकसाथ चिन्तितसंगै हर्षित पनि भैरहेका छन । कुन बिषय पढ्ने, कहाँ पढ्ने, त्यसका लागि खर्च कति लाग्ने ? आदि बिषयले विद्यार्थीसंगै अभिभावकहरूलाई पनि चिन्तित बनाउनु स्वाभाविक हो ।

अर्कोतर्फ उच्च शिक्षाको बाटो खुलेकोमा विद्यार्थीहरूमा हर्ष पनि छ । निश्चितरूपमा आजको सूचना र प्रविधिको युगमा प्राविधिक शिक्षा सवैभन्दा महत्वपूर्ण रहँदै आएको छ । विद्यार्थीहरूले आफ्नो पढाई अनुसारको रोजगारी पाउने भएकोले अहिले बिषय छनौटमा विद्यार्थीहरूले ध्यान दिनु जरुरी छ । त्यसो त धेरै विद्यार्थीहरूले आफ्नो प्राप्ताङ्क अनुसार बिषय छनौट गरि उच्च शिक्षा अध्ययनको तयारी पनि गरिरहेका छन । कलेजहरूले समेत विद्यार्थी भर्नाको आवेदन खोलीसकेको अवस्थामा बिद्यार्थी र अभिभावकहरूले अव ढिलो नगरी शैक्षिक गन्तब्य रोज्नु जरुरी छ । विद्यार्थीहरूले पनि आफूले सक्ने बिषय रोजेर आफ्नो शैक्षिक यात्रालाई अघि बढाउनु श्रेयष्कर हुन्छ । पहिले एउटा बिषय छनोट गर्ने तर नसकेर बिचमै अर्को बिषय लिएर अध्ययन गर्ने विद्यार्थीहरूको संख्या पनि उत्तिकै छ । त्यसले समयमात्रै बर्बाद गराउँछ । तसर्थ त्यस बिषयमा पनि विद्यार्थीहरूको गंभीररूपमा ध्यान जाओस् । आजको युगमा गुणस्तरीय शिक्षाबिना दक्ष जनशक्ति उत्पादन हुन सम्भव छैन ।

दक्ष जनशक्तिको अभावमा देशका हरेक क्षेत्र कमजोर हुन्छन् भन्ने कुरा राज्यले बुझ्नु जरुरी छ । गुणस्तरीय शिक्षादिनु नै असल समाज निर्माण गर्नु हो । यसको अर्थ बालबालिकाले प्राप्त गर्ने शिक्षाको आधारमा नै त्यस देशको भविष्यको दिशानिर्देश भएको हुन्छ भन्ने हो । आज हाम्रा देशका शिक्षालय राजनीतिक चपेटामा परेका छन् । शैक्षिक संस्था खासगरी सरकार क्याम्पसहरू बेरोजगार जनशक्ति उत्पादन गर्ने उद्योगको रूपमा देखिन थालेका छन । राज्यसँग अझैपनि शिक्षालयको व्यवस्थापन र सञ्चालन गर्ने दृष्टिकोण प्रस्ट छैन ।

ठोसरूपमा शिक्षा क्षेत्रका कमी कमजोरी खोज, अनुसन्धान भएको छैन । यस्तो अलमलको वातावरणमा कसरी शिक्षालयको साख बढ्न सक्छ ? यो बिषयमा राज्यको ध्यानसंगै विद्यार्थी र अभिभावकहरूको समेत ध्यान जानु जरुरी छ । राम्रो शिक्षाको नाममा विद्यार्थीको रुची नै नभएको बिषयमा जबरजस्ती धकेल्ने काम समेत भविष्यमा प्रत्युत्पादक हुन सक्छ । तसर्थ यस बिषयमा धेरै सोच बिचार गरेर विद्यार्थी र अभिभावकले निर्णय गर्नुपर्दछ । संसारको जुनकुनै राष्ट्रले शिक्षालाई गुणस्तरीय, वैज्ञानिक, अनुसन्धानमूलक एवं रोजगारमैत्री बनाउनेतर्फ लक्षित गर्दै शिक्षा नीति र भिजन लिएर अघि बढेका छन् । नेपालले पनि त्यो दिशामा कदम चाल्नु जरुरी छ । यद्यपि नेपालले पछिल्लो समय शिक्षामा धेरै फडको मारेको छ । तर बिडम्वना आफ्नो सुन्दर भविष्यको कल्पना गर्दै हजारौं विद्यार्थीहरू अहिले बिदेश पलायन भैरहेका छन ।

नेपालमा भविष्य नदेख्ने अवस्था आउनु भनेको चिन्ताजनक कुरा हो । शिक्षाकै लागि विदेश पलायन हुनुपर्ने अवस्था भन्दापनि भविष्यको चिन्ताले विद्यार्थीहरू बैदेशिक मोहमा परेका छन । यो गंभीर अवस्था हो । अवका दिनमा युवाहरूलाई स्वदेशमै टिकाउने बाताबरण कसरी बनाउने भन्ने बिषयमा पनि नेपाल सरकार खासगरि शिक्षा मन्त्रालयले योजना बनाउनु जरुरी छ । होइन भने विद्यार्थीहरू पलायन हुने यही अवस्था नरोकिने हो भने यसले ठूलो संकट निम्त्याउने छ । राज्यले शिक्षा आजको अवस्थामा आउनुको पछाडिका कारण खोजी गर्नुपर्छ । विद्यार्थीहरूले पनि नेपालमै अध्ययन सकाएर बल्ल भविष्य खोज्दै बैदेशिक गन्तब्य रोज्दा राम्रो हुन्छ । अहिले उच्च शिक्षाको अवसर खोजीरहेका विद्यार्थीहरूले आफ्नो देशको बिषयमा पनि चिन्ता गर्ने भैसकेको हुँदा बिदेश मोह त्यागेर देशमै केही गर्नुपर्छ भन्ने सोँच र धारणालाई प्राथमिकतामा राख्नुपर्दछ ।