खोज

विगत एक महिनाको बीचमा लम्पीस्किन रोगका कारण नेपालमा हजारौं पशुको मृत्यु भएको छ । सरकार लम्पीस्किन रोगका कारण यति धेरै संख्यामा पशुको मृत्यु हुँदापनि रोग नियन्त्रणमा अहिलेसम्म गंभीर देखिएको छैन । लम्पीस्किनको सङ्क्रमणबाट हजारौं पशु चौपायाको मृत्युपछि किसानले ठूलो आर्थिक नोक्सानी व्यहोर्नु परेको छ ।

पशुलाई धेरै ज्वरो आउनु, शरीर र मुखमा फोका जस्ता खटिरा निस्कनु, श्वास प्रश्वासमा समस्या हुनु, दानापानी नखानु र दुधालु पशु भए दूधको उत्पादन घट्नु र गर्भ तुहिनु सङ्क्रमणको मुख्य लक्षण रहेको पशु चिकित्सक बताउँछन् । यो रोग अहिले कुनै एक स्थान वा क्षेत्रभन्दा पनि देशैभरी फैलिएको छ । करिव एक महिनादेखि फैलिएको यो रोगका कारण ठूलो संख्यामा पशु चौपायाको मृत्यु हुँदापनि सरकारले रोग नियन्त्रणमा गंभीरता नदेखाउनु दुःखद हो । पशु चिकित्सकहरूको अध्ययनले लम्पीस्किन रोगको रोकथाम वा नियन्त्रणका लागि खोपको बिकल्प नभएको देखाएको छ । तर, सरकार खोपप्रति बेवास्ता गरिरहेको छ ।

विगत एक दुई महिनादेखि संक्रमणकै रूपमा फैलिएको यो रोगका कारण ठूलो क्षति हुँदापनि तत्काल खोपको प्रवन्ध गर्न नसक्नु सरकारको लापरवाही र बेवास्ता हो । पहाड र तराईका केही स्थानमा अझैपनि किसानले राँगा र गोरुको प्रयोग गरि खेती गर्दै आएका छन तर अहिले रोगका कारण खेती नै प्रभावित हुने अवस्था देखिएको छ । पशु चिकित्सकहरूले बजेट अभावका कारण खोप किन्न नसकेको बताउँदै आएका छन । केही जिल्लामा पशु सेवाका लागि आएको आकस्मिक कोषको रकम र दैनिक उपचार सेवाको रकमबाट लम्पीस्किन रोगको लागि नमूना परीक्षण र औषधि वितरण गरिएको छ । तर, त्यो पर्याप्त होइन ।

सरकारले नै यो रोगको बिरुद्ध तत्काल बजेट विनियोजन गरि खोपको व्यवस्था गरोस् । महामारी नियन्त्रणको प्रयास भएपनि गोरु बिरामी परेका र मरेका कारण मुख्य खाद्यबाली धान रोपाइँ प्रभावित भएको विषयमा सरकारको ध्यान गएको छैन । रोगका कारण दुध उत्पादक किसान समेत मर्कामा परेका छन् । यति धेरै संख्यामा पशु चौपायाको बिनास हुँदा पनि सरकारले समस्यामा परेका प्रभावित किसानलाई क्षतिपूर्ति वा राहतको कुरासम्म गरेको छैन । अति भएपछि पशु किसानहरूले चौपायाहरूको उचित क्षतिपूर्तिको ६ बूँदे माग राख्दै पशु सेवा विभाग परिसरमा धर्ना दिन बाध्य हुनुपरेको छ । पशु किसानहरूले रोग तत्काल नियन्त्रण गर्न र पीडित किसानलाई तत्काल राहतको व्यवस्था गर्न सरकारलाई बाध्य बनाउने गरी आन्दोलनको कार्यक्रम सुरु गरेको बताएका छन ।

अब लम्पीस्किनबाट क्षति बेहोरेका पशुपालक किसानहरूलाई राहत दिनु जरुरी छ । विस्थापित हुन लागेका किसानहरूलाई पुनस्र्थापनाको कुरा उठाउनु आवश्यक छ । सरकारले पशु चौपाया गुमाएका किसानको कर्जा मिनाहा गर्तेतर्फ ध्यान देओस् । प्रत्येक पशु कार्यालयमा पर्याप्त मात्रामा भ्याक्सिनको व्यवस्था गर्नेतर्फ सरकारको ध्यानाकर्षण होस् । किसानका घरसम्म प्राविधिकको व्यवस्था गरियो भने त्यो रोग नियन्त्रणमा सहयोगी हुनसक्छ । निश्चितरूपमा ग्रामिण क्षेत्रका किसानहरू यतिबेला निकै आहत भएका छन ।

सरकारले पशु् चौपायाको क्षतिलाई नजरअन्दाज गर्न खोजेको छ । ७० प्रतिशत भन्दा बढि पशु चौपायाहरू लम्पीस्किनको कारण मरिसकेको अवस्था छ । यो गंभीर बिषय हो । महामारी रोग नियन्त्रणका निम्ति किसानले भ्याक्सिनको माग गरेका छन । पशुपालक किसानहरू विस्थापित हुने अवस्था आएको छ । सरकारले अव गंभीर ढंगले सोचोस् । लम्पीस्किन रोगको महामारीबाट मरेका पशुहरूको वास्तविक विवरण संकलन गरेर पीडित किसानलाई क्षतिपूर्तिको व्यवस्था गरियोस् ।