खोज

बुटवल, १८ वैशाख ।

बुटवल रामनगरका ४६ वर्षीय होम बहादुर दर्लामी मगर ३ महिनादेखि बिस्तारामा छन् । ब्लड प्रेसरबाट थलिएका उनको एक हर चल्दैन । हिंड्डुल गर्न नसक्ने हुदा प्लाष्टिकको मुत्रथैली झुण्ड्याईएको छ ।

उनी पिडाको घडीमा छन् । १५ वर्षदेखि बुटवलमा घर निर्माण मिस्त्री काम गर्ने दर्लामी दीर्घरोगका कारण बेडमा पर्दा कतैबाट सहयोग पाउन सकेका छैनन् । उनले बुटवलका धेरै घरहरु बनाए । अहिले उनलाई आफू बस्ने छाप्रो छैन । भाडाको कोठामा बस्ने उनलाई घरबेटीले शतप्रतिशत छुट दिएका छन् । उनी जस्ता ज्यालादारीबाट जिविका चलाएकाहरुलाई लक्षित गरी सरकारले सामाजिक सुरक्षा कोष ल्याएपनि वास्तविक श्रमिकसम्म यो पुगेको छैन ।

असंगठित क्षेत्रमा रहेका उनले श्रम गर्न नसकेपछि अहिले पिडामा मल्हम लगाउने कोही भेटिदैनन् । श्रीमती मन्जु मगरसंगै ज्यालादारी काम गर्थिन् । परिवारको भविष्यको चिन्तनले उनलाई वैदेशीक रोजगारमा पुर्यायो । अहिले स्वदेश फर्किएर श्रीमानको सेवामा लागेकी छन् । छोरीको पढाई, घरब्यवहार चलाउन समस्या छ । पारिवारिक अवस्था नाजुक भएकी उनी अहिले विभिन्न सामाजिक ब्यक्तिहरुको सहयोगबाट दैनिकी चलाएकी छिन् । रुपन्देहीमा उनीजस्तै असंगठित क्षेत्रमा काम गर्ने आधा दर्जन बढी दीर्घरोगीहरु अहिले पिडामा रहेको नेपाल निर्माण श्रमिक संघका पुर्व केन्द्रीय अध्यक्षका जेवी गुरुङले बताए ।

लामो समयदेखि माग गरेको भएपनि असंगठित क्षेत्रका कामदारहरुलाई सामाजिक सुरक्षाको सुविधा पाउनबाट बन्चित हुनुपरेको उनको दुःखेसो छ । दीर्घरोगी श्रमिक, मृत्यु भएका श्रमिकहरुको परिवारलाई समेत उपयोगी हुने गरी सरकारबाट संचालन गरिएको कार्यक्रमले वास्तविक श्रमिकमा पुग्न नसकेको उनको गुनासो छ ।

रुपन्देहीमा हाल १६ हजार ५ सय असंगठित क्षेत्रमा कार्यरत श्रमिक छन् । देशभर कुल श्रमिकहरु ६९.८ प्रतिशत श्रमिकहरु रहेको तथ्यांक छ । अनौपचारिक क्षेत्र र असंगठित क्षेत्र यसको ९५ प्रतिशत श्रमिकहरु काम गर्दै आएको उनको दाबी छ । ‘५ प्रतिशत भन्दा बढी संगठित क्षेत्रमा काम गर्ने छैनन्’–उनले भने । सामाजिक सुरक्षाको दायरामा समेत उनीहरु आउन सकेको छैन । नारामा आठ घण्टा काम, आठ घण्टा आराम र आठ घण्टा मनोरन्जन भनिए पनि त्यो कार्यान्वयन हुन सकेको देखिदैन । जीवनभर श्रम गरेर जीवन धन्ने श्रमिकहरु आफ्नो बुढ्यौलीमा पिडित अवस्थामा छन् । लक्षित वर्गसम्म सामाजिक सुरक्षा सेवा पुग्न सकेको छैन । बिसौ वर्षदेखि विभिन्न मजदुर संगठनहरुले माग उठाउँदै आएको भएपनि त्यो पूरा भएको छैन । श्रमिकको श्रमको उचित मूल्यांकन सरकारबाट हुन नसकेको भन्दै यसमा पहल गर्नुपर्ने उनको सुझाव छ ।

दिवसमा दीर्घरोगी श्रमिकलाई शान्ति समाजको सम्मान
मानव अधिकार तथा शान्ति समाज रुपन्देही शाखाले अन्तरास्ट्रिय श्रमिक दिवसको अवसरमा बुटवल रामनगरका एक जना दिर्घरोगी श्रमिकलाई सम्मान गरेको छ ।

नेपाल निर्माण श्रमिक संघका पुर्व केन्द्रीय अध्यक्षका जेवी गुरुङ, सभापति कृष्ण प्रसाद भट्टराई, उपसभापति कपिल ज्ञवाली, सचिव कृष्ण पाण्डेले ब्लड प्रेसरबाट बिरामी परेका बुटवल रामनगरका ४६ वर्षीय होम बहादुर दर्लामी मगरलाई सम्मान गरेको हो ।

कार्यक्रममा सभापति कृष्ण प्रसाद भट्टराईले ससाना सहयोग जुटाएर सम्मान गर्ने गरी अघि बढ्दै आएको बताए । जीवनभर श्रम गर्ने वास्तविक श्रमिकसम्म सरकारको आखा पुग्न नसकेको उनले गुनासो गरे । सामाजिक सुरक्षा कोष सरकारबाट बनाईएको भएपनि त्यो सहि तरिकाबाट उपयोग नभएको नेपाल निर्माण श्रमिक संघका पुर्व केन्द्रीय अध्यक्षका जेवी गुरुङले गुनासो गरे ।