खोज

बुटवल, १३ बैशाख ।

म्याद सकिएर चटरमटर खानका लागि प्रयोग हुने पाना बालवालिकाले पढ्ने पुस्तकको रूपमा एक निजी प्रकाशकले बिक्री गरिरहेको रहस्य खुलेको छ । त्यसरी बिक्री गरेको पुस्तक र सरकारबाट नयाँ स्वीकृती लिएको पुस्तक एकै विद्यालयका एकै कक्षाका विद्यार्थीको हातमा परेपछि यो रहस्य बाहिर आएको हो ।

लामो समयदेखि निजी प्रकाशनको रुपमा काम गर्दै आएको आठराई प्रकाशन प्रालिले त्यसरी काम गरेपछि अहिले शिक्षा मन्त्रालयदेखि विद्यालय हँुदै अभिभावकसम्म यसको चर्चा चुलिएको छ । तर यसको नियमन निकाय पाठ्यक्रम विकास केन्द्र भने छानविनको प्रक्रियामा रहेको भन्दै कार्वाहीमा ढिलाई गरिरहेको छ ।

उक्त प्रकाशन गृहले कक्षा ४, ५ र ७ का साथै अन्य कक्षाका पाठ्यपुस्तकमा सरकारको नियम कानून मिचेको पाठ्यक्रम विकास केन्द्रकै अधिकारीहरु स्वीकार गर्छन् ।

२०८० सालदेखिको नयाँ शैक्षिक सत्रमा कक्षा ५, ८ र १० मा नयाँ पाठ्यक्रम लागू गरिएको छ । यससँगै विद्यालय तहका सबै कक्षामा नयाँ पाठ्यक्रम कार्यान्वयनमा आइसकेको छ । तर प्रकाशनले पुरानो पाठ्यक्रम अनुसार तयार भएका पुस्तक समेत बिक्री गर्दै आएका छन् । कक्षा ८ को परीक्षा पालिका स्तरमा हुने हँुदा उक्त कक्षालाई छाडेर अन्य कक्षामा प्रकाशकले पुराना पुस्तक बजारमा ल्याएको स्रोतको भनाई छ ।

कक्षा ४ को नेपाली बिषयको मात्रै कुरा गर्ने हो भने आठराई प्रकाशनले दुई थरी पुस्तक बजारमा ल्याएको छ । जसको एउटा पुस्तकको मूल्य २६५ छ भने अर्को पुस्तकको मूल्य ३१९ छ । उक्त पुस्तकको एउटा पुस्तकमा १७६ पेज, १८ पाठ छ भने अर्को पुस्तकमा २१० पेज, १५ पाठ छ । मूल्य २६५ रहेको पुस्तक पाठ्यक्रम विकास केन्द्रको स्वीकृती सूचीमा रहेको पुस्तक होइन ।

कक्षा ५ को पाठ्यक्रम यो बर्षदेखि नेपाल सरकारले परिवर्तन गरेको पाठ्यक्रम समेत हो । तर आठराई प्रकाशनले २९२ मूल्य, १९२ पेज र १८ पाठ रहेको नेपाली पुस्तक बिक्री गरिरहेको छ । पुस्तकमा नयाँ स्वीकृती लिएको पाठ्यक्रम विकास केन्द्रको पत्र र पुस्तकको गाता नयाँ थपेर ती पुस्तक बजारमा पुर्याएको हो । उक्त प्रकाशनले पाठ्यक्रम विकास केन्द्रबाट स्वीकृती लिएको कक्षा ५ कै ३३६ मूल्य, २९२ पेज र १५ पाठ रहेको पुस्तक पनि बिक्री गरिरहेको छ ।

ती पुराना पुस्तक विद्यालयमा पठन पाठनका लागि प्रयोग गर्न कानूनले दिंदैन । तसर्थ प्रकाशकले ती पुस्तक चटरमटर खान वा अन्य प्रयोजनका लागि प्रयोग हुने कागजका लागि तौलेर बिक्री गर्नुपर्ने वा नष्ट गर्नुपर्ने हुन्छ । तर ती पुस्तक मूल्य नै तोकेर बिक्री गर्दासमेत नियमन निकायले अहिलेसम्म कार्वाही गरेको छैन । प्रकाशकले चलाखी गरी क्षेत्रगत रुपमा छुट्टयाएर कतै नयाँ पुस्तक मात्रै र कतै पुराना पुस्तक मात्रै पठाउने गरेको भएपनि पुस्तक पसलबाट एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा पुस्तक पुगेपछि एकै विद्यालयको एउटै कक्षासम्म पुगेको थियो । बुटवल क्षेत्रका विद्यालयहरुमा यस्ता पुस्तक छ्यापछ्यापती पाइएका छन् । नेपाल अभिभावक संघ, रुपन्देहीका अध्यक्ष लोकनाथ ज्ञवालीले विद्यालयले पुस्तक फरक परेको खबर गरेपछि पुस्तक साट्नका लागि पुस्तक पसलहरुमा चाहार्न परेको गुनासो आएको बताए ।

प्रकाशन गृहले २०८० बैशाखसँगै सुरु भएको नयाँ शैक्षिक सत्रमा पुस्तक यसरी बिक्री गरेको कुरा पाठ्यक्रम विकास केन्द्रले पहिलो हप्ता नै जानकारी पाएको थियो । तर केन्द्रका अधिकारीहरुले भने बजारमा कुरा आएपछि प्रमाणका लागि पुस्तक जम्मा गर्ने काम गरिरहेको जनाएको छ । केन्द्रका महानिर्देशक बैकुण्ठप्रसाद अर्यालले प्रकाशन गृहले गरेको गल्तीको प्रमाणहरुको संकलन र अध्ययन भइरहेको जानकारी दिए । प्रकाशन गृहलाई के कार्वाही हुन्छ ? कहिले कार्वाही हुन्छ ? भन्ने जिज्ञासमा उनले अध्ययनपछि कार्वाही हुने बताए । “हामीले प्रमाण संकलन गरिरहेका छौं”– महानिर्देशक अर्यालले भने, “गल्तीको अवस्था हेरेर प्रकाशन बन्दसम्मको कार्वाही हुन सक्छ ।” यस बारेमा थप स्पष्ट हुनका लागि प्रकाशन गृहका सञ्चालक हरिशचन्द्र बिष्टलाई पटक पटक फोन सम्पर्क गर्दा उनले फोन उठाएनन् ।