खोज

दाङ, २४ चैत ।

घोराही उपमहानगरपालिका वडा नम्बर ५ मा रहेको महेन्द्र आधारभूत विद्यालय दलजीतपुरमा प्रधानाध्यापक र विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्षको मिलेमतोमा आर्थिक अपचलन भएको छ । विद्यालय व्यवस्थापन समिति अध्यक्ष जुद्धबहादुर केसी र प्रधानाध्यापक दामोदर लामिछानेले गत असोजमा विद्यालयको खाताबाट २ लाख रकम निकासा गरी लामो समय अपलचन गरेको तथ्य भेटिएको हो । विद्यालय व्यवस्थापन समिति अध्यक्ष केसीले आफ्नो व्यक्तिगत प्रयोजनका लागि विद्यालयको नाममा रहेको सार्वजनिक पैसा चेक काट्न लगाई दुरुपयोग गरेका हुन् ।

वडा नम्बर ५ का वडा अध्यक्ष विवेक बुढाथोकीले भने, ‘दशै अघि विद्यालयको खाताबाट पैसा झिकेको तथ्य छ, २ लाख अपचलन भएको देखिन्छ’, । ‘विद्यालय व्यवस्थापन समिति अध्यक्ष र प्रधानाध्यापकको मिलेमतोमा आर्थिक चलखेल भएको रहेछ, हामीले ढिलो थाहा पायौं’, उनले भने । प्रधानाध्यापक लामिछानेसँग विद्यालयको खातामा कति पैसा छ, अवस्था के छ भन्ने बारेमा सोध्दा जवाफ नदिएपछि शंका पैदा भएको र त्यसपछि पैसा मिलेमतोमा निकालिएको पाइएको उनले बताए ।

उनका अनुसार, बैंक खातामा पैसाको अवस्थाबारे प्रधानाध्यापक लामिछानेले जवाफ नदिएपछि खाता नम्बर माग्दा पनि दिन आनाकानी गरेपछि भोलिपल्ट विद्यालयको सबै अवस्थाबारे जानकारी गराउन समय दिएपछि प्रधानाध्यापकले विद्यालय व्यवस्थापन समिति अध्यक्षलाई खातामा रहेको पैसा निकालेको बताए ।
विद्यालय व्यवस्थापन समितिले कुनै पनि निर्णय नगरी आफु खुशी एकलौटी ढंगले प्रधानाध्यापक लामिछाने र विद्यालयका लेखा हेर्दै आएका शिक्षक चुडामणि केसीले चेक काटेर अध्यक्षलाई रकम बुझाएका हुन् । लेखापालसमेत रहेका शिक्षक केसीसमेतको मिलेमतोमा प्रधानाध्यापक लामिछानेले २ लाख हिनामिना गरेको भेटिएको हो ।

चेक काट्ने शिक्षक चुडामणिले प्रधानाध्यापकले केही फरक पर्दैन, विद्यालय व्यवस्थापन समिति अध्यक्षले आफ्नो व्यक्तिगत खर्चका लागि पैसा चाहिएको हुँदा आवश्यक परेर मागेकाले दिने हो, कुरा गुपचुप राख्नु पछि मिलाउँला भनेपछि आफुले चेक काटेको वडा अध्यक्ष बुढाथोकीलाई बताएका थिए । विद्यालयको सार्वजनिक रकमलाई अपचलन गर्दा पनि विद्यालय प्रशासनले लामो समय कुरा गोप्य राखेर लुकाउन खोजेपनि तथ्य बाहिरिएपछि घोराही उपमहानगरपालिकाले पनि परिस्थितिलाई गुपचुपमै मिलाउन खोजेको पाइएको छ ।

गत पुस २० गते पाँचौँ संस्करणको मेयरकप फुटबल उदघाटनका बेलामा महेन्द्र आधारभूत विद्यालयको खातामा रहेको पैसा अध्यक्षले अपचलन गरेको र कानून अनुसार कारवाही हुनुपर्ने माग राख्दै पलिकालाई निवेदन दिएपनि पालिकाको सामाजिक विकास शाखाले यसको औपचारिक सोधीखोजी गरेको छैन । मौखिक रुपमा के कति कारणले यस्तो भएको हो भन्ने बाहेक अरु केही पनि नसोधेको सामाजिक विकास महाशाखाका शाखा अधिकृत घनश्याम वलीले बताए । ‘हामीकहाँ लिखित उजुरी पनि आएको छैन, बाहिर बाहिर सुनेको भरमा के भएको हो भनेर सोधेका हौँ, विद्यालयले पनि केही जवाफ फर्काएको छैन’, उनले भने, ‘विद्यालयको खातामा रहेको पैसा निकासा भएको भए विद्यालय व्यवस्थापन समितिको बैठकले निर्णय गरेको हुनुपर्छ, के प्रयोजनका लागि निकाल्न लागेको हो, त्यो पनि खुल्नुपर्छ, तर यहाँ केही पनि देखिएको छैन ।’

सामाजिक विकास महाशाखाका अधिकृत नारायणप्रसाद पौडेलले विद्यालयका अध्यक्ष र प्रधानाध्यापकले विधि र प्रकृया मिचेर काम गरेको बताए । ‘हरेक कुराको विधि प्रकृया हुन्छ, विद्यालयको खातामा रहेको पैसा यसरी आफु खुशी निकासा गरेर मनलाग्दी काम गरेपछि समस्या हुन्छ नै, त्यसमा पनि यसरी काम गरेर गुपचुपमा राखेर लामो समय व्यक्तिगत प्रयोजनमा पैसा चलाउनु हुँदैनथ्यो । किन यसो गरे उनीहरु नै जानुन्’ उनले भने, ‘हामी कहाँ लिखित उजुरी परेको भए सोही अनुसार कारवाही अघि बढ्थ्यो होला ।’

सामाजिक विकास महाशाखाका अनुसार घटना बारे पालिकाले पनि चासो लिएपछि प्रधानाध्यापक लामिछानेले पुसको अन्तिममा २ लाख रकम विद्यालयको बैंक खातामा फिर्ता गरेका छन् । सो रकम उजुरी परेको भनेको तीन दिनपछि अर्थात चार महिनापछि बैंक खातामा पैसा फिर्ता आएको हो । यद्यपि, सो रकम अध्यक्षले दिएको हो या प्रधानाध्यापक आफैले दवाब परेपछि बैंकमा दाखिला गरेको हो, सो बारेमा खुलाईएको छैन ।

पालिकाको नगर शिक्षामा लिखित उजुरी परेको हो तर उजुरी कता हरायो, यो अर्को अनुसन्धानको विषय बनेको छ । सामाजिक विकास समिति संयोजक राममणि पाण्डेले घटनाको बारेमा सोधखोज गरेर आन्तरिक रुपमा कारवाही गरिएको बताए । उनले महेन्द्र आधारभूत विद्यालयमा अध्यक्ष र प्रधानाध्यापकबाट कमजोरी भएको बताउँदै आवश्यक कारवाही नगर शिक्षाले गरिसकेको जानकारी दिए । उनका अनुसार, सो विद्यालयबाट प्रधानाध्यापक लामिछानेलाई नजिकैको अर्को विद्यालयमा सरुवाको प्रकृया अघि बढाईएको छ । विद्यालय व्यवस्थापन समिति अध्यक्षको हकमा भने अझै ठोस प्रकृया अघि बढेको छैन । घटनाबारे भित्रभित्रै गाइँगुइँ चलेपछि ढाकछोप गर्न पालिकाका केही कर्मचारी र जनप्रतिनिधि नै सक्रिय भई लागेको बताईएको छ । जसका कारण घटना भएको लामो समय भईसक्दा पनि विद्यालयको बेथिति बाहिरिएको थिएन ।

नगर शिक्षा समितिको फागुन पहिलो साताको बैठकले १९ वटै वडामा एक–एक वटा नमूना विद्यालय बनाउने गरी विद्यालय छनौट गरेकोमा सो विद्यालय पनि वडा नम्बरबाट नमूना विद्यालय बनाउनेमा परेको छ । सोही आधारमा नयाँ संरचना अनुरुप विद्यालय व्यवस्थापन समितिको चयन प्रकृया अघि बढाउने तयारी भएको छ । तर, काम भएको छैन । जसका कारण हाल सोही विद्यालय व्यवस्थापन समितिले काम गर्दै आएको छ ।

विद्यालयको सार्वजनिक सम्पत्तिको सही उपयोग गर्न, शैक्षिक गुणस्तर बढाउन तथा प्रशासनिक सुधारमा ध्यान दिन विद्यालय व्यवस्थापन समितिको भूमिका हुनुपर्नेमा व्यक्तिगत स्वार्थमा लिप्त हुन थालेपछि विद्यालयको सुधार त परैको कुरा भएका उपलब्धी पनि जोखिममा पर्ने वडा अध्यक्ष विवेक बुढाथोकीले बताए ।