खोज

बुटवल, १८ मङ्सिर ।

सधै कक्षाकोठामा शिक्षकले पढाएका कानून र अधिकारका कुरा सुन्ने कक्षा १२ कि सिता भुसालको लागि आइतबारको दिन भने विशेष थियो.। यो दिन सीताले आफु पढ्ने भन्दा फरक विद्यालयमा गएर कक्षा ९ का विद्यार्थीहरुलाई लैंगिक हिंसा र मानव अधिकारका विभिन्न पक्षको बारेमा शिक्षण गरेकी थिइन् । कक्षा कोठामा पढेको र अन्यत्र सिकेका कुराहरु आफूभन्दा साना विद्यार्थीहरुलाई सिकाउन पाउँदा फरक अनुभूति भएको र लैंगिक मुद्दामा समुदायमा बोल्न सक्ने हिम्मत आएको उनले बताईन्.।

स्कूले बालबालिकाहरुलाई लैंगिक हिँसा र मानव अधिकारको बारेमा जानकारी दिने कार्यक्रम गर्नका लागि कालिका मानवज्ञान मावि बुटवलमा कानून अध्ययन गर्ने कक्षा ११ र १२ का विद्यार्थीहरु आइतबार रुपन्देही र पश्चिम नवलपरासीका ३८ वटा विद्यालयमा पुगेका थिए.। लैंगिक हिँसा विरुद्धको १६ दिने अभियान अन्तर्गत विभिन्न विद्यालयमा पुगेका विद्यार्थीहरुले आफुले सिकेका र समसामयिक कानूनी कुराहरु विद्यार्थीहरुलाई सिकाएका थिए.।

सुनवल नगरपालिका स्थित रमवापुर माविमा साथीहरुको टिम लिएर गएका कक्षा १२ का विद्यार्थी आशिस पाण्डेले त्यस विद्यालयका कक्षा ११ र १२ का विद्यार्थीहरुलाई लैंगिक हिँसा र साईबर अपराधको बारेमा सिकाएका थिए. । उनलाई विद्यार्थीहरुले लैंगिक हिँसा भएमा कसरी र कहाँ उजुरी गर्ने ? साईबर अपराध अन्तर्गत कस्ता कस्ता अपराधहरु पर्छन् ? साईबर अपराधबाट कसरी जोगिने भन्ने अनेकौ प्रश्नहरु गरेका थिए. ।

रमवापुर मावि सुनवलका प्राधानाध्यापक फन प्रसाद श्रेष्ठले स्कूले विद्यार्थीहरुले अधिकार र कानून नबुझेर हिँसा सहिरहेका र अपराधमा समेत संलग्न भएको पाईएकोले उनीहरुलाई हिंसा, अपराध र अधिकारका कुराहरु बुझाउनु जरुरी रहेको बताउँदै कानून बुझेका विद्यार्थीहरुले स्कूलमा अध्ययन गरिरहेका अन्य विद्यार्थीहरुलाई उक्त कुराहरु प्रभावकारी ढंगले बुझाउन सक्दा रहेछन् भन्ने आफुले महसुस गर्न पाएको बताए.।

कालिका मानवज्ञान माविले हरेक वर्ष मानव अधिकार दिवस र लैंगिक हिँसा विरुद्धको १६ दिने अभियान अन्तर्गत विद्यालय र समुदायमा आधारित कानूनी सचेतना कार्यक्रमहरु गर्दै आएको छ.। यसै अन्तर्गत आइतबार कक्षा ११ र १२ मा कानून अध्ययन गर्ने विद्यार्थीहरु एकै समयमा ३८ विद्यालयका ५ हजार भन्दा बढी स्कूले विद्यार्थीहरुलाई लैंगिक हिँसा र मानव अधिकार, नेपालको कानून तथा संविधान, नागरिक भूमिका र कर्तव्य, लागू औषध दुव्र्यसन सम्बन्धमा प्रशिक्षण दिएका थिए. ।

कानून पढ्ने विद्यार्थीहरु अन्य विद्यार्थीहरुको तुलनामा मानव अधिकार, कानून र समसामयिक मुद्दामा बढी जानकार हुने भएको र उनीहरुले बालबालिकाकै सिकाई स्तर अनुसार कुरा बुझाउन सक्ने भएकोले विद्यार्थी सचेतना जगाउन र विद्यार्थीहरुमा नेतृत्व तथा प्रस्तुतीकरण क्षमता विकास गर्न यस्तो कार्यक्रम प्रभावकारी हुने भएकोले विद्यालयले विद्यार्थीहरुलाई परिचालन गरेर कानूनी सचेतना कार्यक्रमहरु संचालन गरेको कालिका मानवज्ञान माविका प्रधानाध्यापक दिनेश थापा बताउँछन् ।

उनी भन्छन्–“शहरका तारे होटेलमा अधिकारका बारेमा ठुलाठुला बहसहरु हुन्छन्, तर विद्यालयका बालबालिकाहरुलाई उनीहरुकै थलोमा गएर अधिकार र कानूनका कुरा सिकाउने कोही हँुदैनन्, कालिकाका कानूनका विद्यार्थीहरुले स्वयंसेवी रुपमा लामो समयदेखि यस्तो काम गर्दै आएका छन्, यसले कानून पढ्ने विद्यार्थीहरु र अन्य विद्यालयका विद्यार्थीहरु दुबैलाई फाईदा पुगेको छ ।”

कालिका मानवज्ञान माविले कानूनका विद्यार्थीहरुलाई ७० दिने व्यावहारिक अभ्यास गराउँदै आएको छ. । यस अन्तर्गत नमूना संसद, अभ्यास अदालत, स्थानीय सरकारसँग कानूनका विद्यार्थी, प्रहरीसँग विद्यार्र्थीहरु, सामुदायिक कानूनी सचेतना कार्यक्रम र विद्यार्थीहरुको लागि कानूनी सचेतना जस्ता कार्यक्रम संचालन गर्दै आएको छ.।

कानून समूहतर्फ नेपालमै सर्वोत्कृष्ट नतिजा दिंदै आएको कालिका मानवज्ञान मावि कानून समूहमा २०० विद्यार्थीहरु अध्ययन गरिरहेका छन् ।.