खोज

सल्यान, १४ मंसिर ।

पछिल्लो समय मानिसहरु आफ्नो स्वास्थ्यप्रति अलि सजग भएको देखिन्छ । जसका कारण बजारमा अर्गानिक उत्पादनको माग पनि बढेको पाइएको छ । यसै कुरालाई मध्यनजर गर्दै सल्यानका किसानहरु अर्गानिक तरकारी उत्पादनतर्फ आकर्षित भएका छन् । केही वर्ष यता किसानहरुले अर्गानिक उत्पादनका लागि टनेल (प्लाष्टीकको घर) मा तरकारी खेती सुरु गरेका छन् । टनेलमा खेती गर्दा रोगकिराको समस्या कम हुने भएकाले उत्पादन लागत पनि घट्ने र विषादी पनि कम प्रयोग हुने हुँदा स्वस्थ तरकारी उत्पादन गर्न सकिने भएकाले किसानहरु यसतर्फ आकर्षित भएका हुन् ।

जिल्लाको कपुरकोट गाउँपालिका वडा नम्बर ३ का कृषक थमन गिरीले ११ रोपनी जमिनमा ३६ वटा टनेल निर्माण गरेर तरकारी खेती गरिरहेका छन् । उनले वाहिर खेती गर्नु र टनेलभित्र खेती गर्नुमा धेरै फरक पाए । थमन भन्छन्, ‘१९ वटा फलाम प्रयोग भएका र १७ वटा काठ प्रयोग भएका टनेलमा मैले तरकारी खेती गरिरहेको छु । टनेलभित्र तरकारीलाई झरी, असिना, घाम, हुरी बतासले असर नगर्ने र रोगकिरा पनि नलाग्ने भएकाले अर्गानिक उत्पादन हुन्छ’ । टनेलमा टमाटर, भेडे खुर्सानी, काँक्रा लगायतका तरकारी तथा फलफुल उत्पादन गर्न सकिने उनी बताउँछन् । अहिले वार्षिक १० लाखसम्म आम्दानी गर्दै आएका थमनले वार्षिक ३० देखि ३२ लाख रुपैयाँ सम्म तरकारी खेतिबाट कमाई गर्ने लक्ष्य छ । गिरी कृषि तथा पशुपालन फर्म दर्ता गरेर व्यावसायिक तरकारी खेती गरिरहेका उनले घरपरिवारका सदस्य अलावा अन्य दुई जनालाई रोजगारी दिइरहेका छन् ।

यस्तै कपुरकोट ४ गाँडापानीका किसान किरण कठायतले पनि टमाटर, काउली, भेडे, आलु, बन्दा लगायतका तरकारी टनेल भित्र फलाउँछन् । इजरायल गएर तरकारी खेतीको अनुभव समेत संगालेका उनले त्यहाँको प्रविधिलाई पनि प्रयोग गरेर टनेलमा तरकारी खेती गरिरहेका छन् । किरण भन्छन्, ‘टनेलमा खेती गर्दा स्वच्छ तरकारी उत्पादन हुन्छ । कम लागतमा धेरै उत्पादन हुन्छ । रोग किरा संगै पशु चौपायाले क्षति पनि गर्न सक्दैन ।’

व्यावसायिक रुपमा तरकारी तथा फलफुल खेती गर्न चाहने किसानहरुलाई सरकारी पक्ष तथा विभिन्न परियोजनाहरुबाट पनि सहयोग हुने गरेको छ । तरकारीको गुणस्तर र उत्पादकत्व पनि बढ्ने भएपछि जिल्लाको त्रिवेणी गाउँपालिकाले किसानहरुलाई टनेल निर्माणका लागि प्लाष्टिक सहयोग गर्दै आइरहेको छ । गाउँपालिकाको कृषि विकास शाखाका अनुसार पालिकाभरी करिव ५०० किसानले अहिले टनेलमा तरकारी खेती गरिरहेका छन् । फाईदा बढी हुने भएपछि किसानहरु टनेलमा खेती गर्न आकर्षित भएको कृषि विकास शाखा प्रमुख अधिकृत छैठौँ लक्ष्मी चन्द बबालले बताइन् । उनले भनिन्, ‘प्लाष्टिकको घर भित्र तरकारी खेति गर्दा थोरै क्षेत्रफलबाट धेरै आम्दानी लिन सकिने, रेखदेख र सुरक्षा गर्न पनि सजिलो हुने भएकाले किसानहरुको पनि आकर्षण बढ्दै गएको छ । पालिकाले पनि नियमित रुपमा सहयोग गर्दै आइरहेको छ’ । यस वर्ष पनि ४५ जना किसानलाई टनेल निर्माणका लागि प्लाष्टिक सहयोग गर्ने कार्यक्रम रहेको कृषि विकास शाखा प्रमुख बबालले जानकारी दिइन् ।

प्लाष्टिकको घर भित्र तरकारीको लागि अनुकूल हावापानी निर्माण गरी राम्रो उत्पादन गर्न सकिने तथा सिंचाई सुविधा कम भएको ठाउँमा पनि सजिलै खेती गर्न सकिने कृषि विज्ञहरु बताउँछन् । बजारमा विषादीरहित तरकारीको माग बढिरहेको सन्दर्भमा अर्गानिक उत्पादनका लागि टनेलमा गरिने खेति उपयुक्त मानिएको छ । तरकारी उत्पादनका लागि उपयुक्त हावापानी भएकाले सल्यानमा तरकारी उत्पादन दिगो र व्यावसायिक बन्दै गएको छ । विषादी न्यूनीकरणमा यहाँका स्थानीय तहहरुले नियमित सचेतनाका कार्यक्रमहरु सञ्चालन गरी अर्गानिक उत्पादनको उचित मूल्य किसानलाई दिलाउनका लागि आवश्यक नीति र कार्यक्रम लागू गर्न जरुरी देखिन्छ ।