खोज

१३ दिनपछि हुने प्रदेश तथा प्रतिनिधि सभाको निर्वाचनको प्रचार प्रसारका क्रममा आचारसंहिता उल्लंघनका घटना बढेका छन । निर्वाचन आयोगले आचारसंहिता उल्लंघन भए आयोग चुप लागेर नबस्ने चेतावनी दिईरहेको बेला दलका उम्मेदवारहरुले भने आचारसंहिताको ठाडो उल्लंघन गरिरहेका छन । आयोगले यसअघि आचारसंहिता उल्लंघनका घटनामा कारवाही गर्ने चेतावनीसहित उम्मेदवारहरुलाई नसिहतपत्र पठाएपनि उल्लंघनका घटना रोकिएका छैनन् । निर्वाचन निश्चित रुपमा गतिशील लोकतन्त्रको आत्मा हो । आवधिक निर्वाचन आजको आवश्यकता हो, अपरिहार्यता हो । निर्वाचनविना कुनैपनि लोकतन्त्रको परिकल्पना गर्न सकिन्न । निर्वाचन नै यस्तो लोकतान्त्रिक पद्धति हो जसबाट देशका जनप्रतिनिधिहरूको निष्पक्ष प्रतिनिधित्व देशको संसदमा संभव छ तर निर्वाचन निष्पक्ष भएन भने त्यसले ल्याउने दुष्परिणामको कल्पनासम्म गर्न सकिदैन । निर्वाचन निष्पक्ष, धाँधलीरहित, भयविहीन वनाउन अहिले सवै राजनैतिक दलहरुको प्रतिवद्धता आउनु जरुरी छ । त्यसको सर्तका रुपमा आयोगले जारी गर्ने आचारसंहितालाई मेरुदण्ड ठानिनु आवश्यक छ । तर, आचारसंहिता उल्लंघनका घटना बढ्न थालेका छन । यसले भयरहित र स्वतन्त्र निर्वाचनको ग्यारेन्टीमा अवरोध सिर्जना हुनेछ ।

पाँच वर्षका लागि हुन लागेको प्रदेश तथा प्रतिनिधि सभाको निर्वाचनले मुलुकलाई स्थीरता प्रदान गर्ने जनताको आशा र अपेक्षा हो । नेपाली जनताले यही चाहेका छन– नेपालमा स्थीर सरकार बनोस, विकासका काम होस् । भ्रष्टाचार नियन्त्रण होस । मुलुकमा राम्रो सिस्टम बसोस् । यति पवित्र उद्देश्यका लागि हुन लागेको निर्वाचनमा अहिलेदेखि तगारा देखिन थालेका छन । निर्वाचन आयोगले जारी गरेको संहिताको धज्जी उडाउने काम भैरहेको छ । आयोगले जारी गरेको निर्देशनको उल्लंघन भैरहेको छ । आयोग समेत गुमराहमा परेको देखिन्छ । आफैले जारी गरेको आचारसंहिता उल्लंघन हुँदा पनि आयोग पत्र काट्नुबाहेक अरु केही गर्नै सक्दैन् । निर्वाचन आयोगले लागू गरेको आचारसंहिता सहीरूपमा प्रयोग नहुनुले पनि निर्वाचनको निष्पक्षतामा प्रश्न उठ्ने गर्दछ । आयोगले काटेका पत्रलाई पनि बेवास्ता गरिन्छ । निर्वाचन आयोगको निर्देशन नमान्नु भनेको निर्वाचनमाथि ठाडो चुनौति दिनु हो । निर्वाचन आयोग कारवाही गर्नमा खुट्टा कमाउने काम नगरोस् । निर्वाचन आयोग निष्पक्ष, तटस्थ र स्वतन्त्र संवैधानिक निकाय हो । यसको आदेशको पालना गर्नु भनेको निर्वाचनलाई निष्पक्ष गराउन प्रतिवद्धता जारी गर्नु हो । आचारसंहिता जारी हुँदा पनि त्यसको कार्यान्वयनमा दलहरुको उदासिनता देखिनु गंभीर विषय हो । आयोगले अहिले जति पनि काम गरेको छ र जति निर्देशन जारी गरेको छ, त्यसको पूर्ण पालनामा दलहरुको प्रतिवद्धता नदेखिनु चिन्ताको विषय हो । यद्यपि दलहरुले बोलाएको बैठकमा दलहरुले आचारसंहिता पालनामा प्रतिवद्धता जनाएका छन तर आफैले गरेको प्रतिवद्धता पालनामा हेलचेक्राई गरिनु अनुशासनहिनताको पराकाष्ठा हो । पछिल्लोपटक आचारसंहिता उल्लंघनका घटना बढेकोमा निर्वाचन आयुक्त सगुन शमसेर जबराले चिन्ता प्रकट गर्दै यही अवस्था रहे आयोग चुप लागेर नबस्ने चेतावनी दिनुभएको छ । आयोगको यो चेतावनी दलका उम्मेदवारले कत्तिको पालना गर्छन त्यो भने अहिलेका दैनिक गतिविधि र घटनाक्रमले देखाउने छन् । आचारसंहितमा कडाई गर्ने हो भने आयोग अव कठोर हुनु जरुरी छ । निर्वाचनको सम्पूर्ण जिम्मा लिएको आयोग आफै निरीह हुने हो भने निर्वाचनमाथि स्वच्छताको प्रश्न उठ्नु स्वाभाविक छ । तसर्थ आयोग निर्भीक भएर निर्वाचनमा होमिनु अहिलेको आवश्यकता पनि हो । उल्लंघनका घटनामा कारवाही नहुँदा आयोगको काम औपचारिकता मात्रै हो भन्ने ठानियो भने त्यसले भोलिका दिनमा झनै समस्या निम्त्याउने छ । तसर्थ निर्वाचन सम्पन्न गराउने जिम्मा लिएको आयोगले आचारसंहिता उल्लंघनका घटनामा पत्रमात्रै काट्ने होइन कारवाही नै गर्ने हिम्मत गर्नुपर्दछ ।