ट्रेंडिंग:

>> आयोजक खस्यौली रेडको विजयी शुरुवात >> पाेखरालाई ६ विकेटले हराउँदै काठमाण्डाैकाे प्लेअफ सम्भावना बलियाे >> पत्रकार महासंघ निर्वाचनः यस्तो आयो लुम्बिनीका १२ जिल्लाको परिणाम >> जिलिको जिक्कर एक्स रुपन्देहीमा लन्च >> स्व.प्रसन्न श्रेष्ठको स्मृतिमा प्रथम खस्यौली फुटसल शुरु >> नेवाः दय् दबू बुटवलमा नया नेतृत्व >> गुरुको समीपमा >> बुटवल तिनाउ पुलको डिभाइडरमा बलेरो जिप ठोक्किएर दुर्घटना हुँदा दम्पत्तीसहित ३ को मृत्यु >> प्रतापपुरमा आधारभूत तह ‘पूर्ण निःशुल्क’ >> पत्रकार महासंघ रुपन्देहीमा चौतारी र युनियनको संयुक्त प्यानल विजयी, अध्यक्षमा दिनेश पाण्डे >> प्रदेश सरकारमा कर्मचारी अभावः लुम्बिनीमा आधा कर्मचारी कामचलाउ >> गुल्मीमा गाडी दुर्घटना हुँदा श्रीमानको मृत्यु, श्रीमती र छोरासहित ५ जना घाइते >> त्रिभुवन विमानस्थलमा निर्माण कार्यको समय परिवर्तन, ८ घन्टा मात्र बन्द रहने >> नेपालको विद्युत् प्रणाली सुदृढ, नयाँ बुटवल–बर्दघाट २२० केभी प्रसारण लाइन सञ्चालनमा >> पुष्पाः २ का अभिनेता अल्लु अर्जुन १४ दिन न्यायिक हिरासतमा बस्ने >> बसिर अहमदको अर्धशतकमा विराटनगरको शानदार जित >> राष्ट्रिय एकता हाम्रो मूल मन्त्रः प्रधानमन्त्री >> राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले ५ देशका लागि नयाँ राजदूतको नियुक्ति >> प्रधानमन्त्री ओली भारत भ्रमणको आन्तरिक तयारीमा >> घुस लिएको आरोप पुष्टि भएपछि चीनका पूर्व फुटबल प्रशिक्षक जेल चलान >> माओवादीको बैठक पुस २१ गतेका लागि सर्यो >> अल्लु अर्जुन पक्राउ प्रकरणः आरोप प्रमाणित भएमा जान सक्छन ५ बर्ष जेल >> अपडेटः हैदाराबादवाट पुष्पाः २ अभिनेता अल्लु अर्जुन पक्राउ, प्रहरी चाैकी पुर्याइयाे >> ब्यवस्था परिवर्तन भएसँगै बिकास पनि बढेको छः उपप्रधानमन्त्री सिंह >> अण्डाको मूल्य वृद्धि: नयाँ दर लागू >> श्रीलङ्कामा नेपाली राजदूतको लागि नियुक्ति सिफारिस, उजुरीको अवसर >> नेकपा माओवादीको स्थायी कमिटी बैठक सुरू >> मुग्लिन–पोखरा सडकको कोत्रे खण्ड ५ दिन अवरुद्ध, यातायात बन्द हुने >> वायुसेवा सञ्चालक संघको निर्णय: खुम्बु क्षेत्रमा हेलिकप्टर उडान निरन्तरता दिने >> ट्रम्पको परफ्युम विज्ञापनमा बाइडेनकी श्रीमतीको तस्बिर !! >> एउटा यस्ताे जापानी वाइन, जाे युनेस्कोमा सम्पदामा छ सुचिकृत >> जब एक बालकले आमाको प्रेमीको बन्दुकबाट आमालाइ नै  गोली हाने >> क्रिकेटका लिजेन्ड ब्रायन लारा काठमाडाैंमा >> सुनको मुल्य १ हजार बढीले घटयो >> नेपाल र चीनबीचका सम्बन्धमा बौद्ध धर्म एक चम्किलो धागोः प्रधानमन्त्री >> कर्णाली याक्सले दिएकाे १२९ रनको लक्ष्य पछयाउँदै लुम्बिनी >> सामुदायिक वन समूह समस्यामा, तीन तहका सरकारबीच समन्वयको अभाब  >> बेलायतमा हाडा नाता बिहेवारी बढे पछि प्रतिबन्ध लगाउन माग >> एनसेल फाउन्डेसनद्वारा एनपीएलका चौका बापत १५०० शैक्षिक सामग्रीको वितरण गर्ने पक्का >> सडक निर्माणमा ढिलासुस्ती नगर >> रामग्राम स्तुपमा रहेका बुद्धको अष्टधातुको विशेष पूजा >> एउटै नगरमा २७ सडक >> नेपाल पत्रकार महासङ्घको चुनाव आज >> माैसम पूर्वानुमान : काठमाडौँ उपत्यका र तराईमा हुस्सुको सम्भावना >> एनपीएल : लुम्बिनीविरुद्ध कर्णाली र विराटनगरविरुद्ध चितवन प्रतिस्पर्धामा >> कालिकाको ६४ औ वार्षिकोत्सव, विविध रचनात्मक कार्यक्रम हुदै >> पत्रकार महासंघ रुपन्देहीको उपाध्यक्ष ढकाल निरविरोध सदस्यमा घर्ती अध्यक्षमा ३ जनाको उम्मेद्बारी >> प्रसाइलाइ धरौंटीमा रिहा गर्न अदालतको आदेश >> एनपिएल क्रिकेट : काठमाण्डौलाई हराउँदै जनकपुर बोल्टस् प्लेअफ टोलीमा >> अब दिल्लीका महिलाले मासिक २१ सय पाउने छन्ः केजरीवाल

सीमा पारीको प्रदूषण, वारी सास्ती

२७ कार्तिक २०८१, मंगलवार
२७ कार्तिक २०८१, मंगलवार

भारतबाट वर्षेनी ठूलो परिमाणमा नेपालमा तरकारी र फलफूल आउने गर्छ. । भारतबाट आउने तरकारी र फलफूलमा अत्यधिक विषादी भएकोले त्यस्ता कृषि उत्पादनलाई नेपालमा भित्रिन रोक्नुपर्ने माग देशमा निरन्तर रूपमा उठिरहन्छ र सरकारले कहिलेकाहीं प्रयास गरेपनि भारतीय दवावको सामु घुडा टेकेकोले विषाक्त तरकारी, फलफूल र अन्य उपज नेपाल आउनबाट रोक्न सकिएको छैन । भारतमा विषादीको प्रयोग उच्च हुने प्रदेशहरूमा लुम्बिनीसंग सिमाना जोडिएको उत्तर प्रदेश पहिलो स्थानमा पर्छ । नेपालको सिमा क्षेत्रका उत्तर प्रदेश र विहारमा खेतवारीमा अन्धाधुन्ध ढंगले विषादी प्रयोग भएकोले तराईमा त्यसको सिको गर्ने किसानहरूको संख्या वर्षेनी बढिरहेको छ । नेपालको विषादी ऐनले आयात, विक्री वितरण र प्रयोग गर्न पाउने विषादीको मापदण्ड तोकेको भएपनि तराईमा भारतबाट नेपालले प्रतिबन्ध लगाएका र म्याद गुज्रिएका विषादीहरू ल्याएर प्रयोग गर्ने काम निरन्तर रूपमा भैरहेको छ, जसले गर्दा जनस्वास्थ्यमा मात्र नभई जल, जमिन र वायुको गुणस्तरमा समेत प्रतिकुल असर परिरहेको छ । विश्व स्वास्थ्य संगठनको मापदण्ड अनुसार हावामा २.५ पीएम भन्दा साना पार्टिकुलेट म्याटर (प्रदूषणका सूक्ष्म कणहरू) १० माइक्रोग्राम प्रति घाम मिटर भन्दा बढी भएमा हावा प्रदूषित भएको मानिएपनि नेपालले आफ्नो मापदण्ड ४० माइक्रोग्राम प्रति घाम मिटर तोकेको छ । लुम्बिनीमा तोकिएको मापदण्ड भन्दा दोब्बर मात्रामा पीएम २.५ हुने गरेको एक्युवेदरको रेकर्डले देखाउँछ । केही विज्ञ तथा लुम्बिनीका सरोकारवाला भनाउँदाहरूले भैरहवा लुम्बिनी सडक छेउछाउ रहेका सिमेन्ट उद्योगको कारणले र लुम्बिनी छेउछाउका किसानहरूले खेतबारीमा बालीका अवयव (भुस, पराल) हरू जलाएको कारणले प्रदुषण बढिरहेको हल्ला गरेपनि सिमा पारीको वायुको बारेमा कसैले वास्ता गर्दैनन् । लुम्बिनी प्रदेशसंग सिमाना जोडिएको उत्तर प्रदेशमा अधिकांश समयमा पीएम २.५ को मात्रा औशतमा १६३ हुने गरेको छ । राजधानी दिल्ली र हरियाणामा समेत वायु प्रदुषण उच्च रहने गरेको छ । भारतको राजधानी लगायतका क्षेत्रको वायु प्रदुषणको असर नेपालको तराई क्षेत्रमा लामो समयसम्म रहने गरेको छ । नेपालले भारतको कारणले विषादी र विषाक्त हावाको कारणले मात्र प्रदुषणको समस्या भागिरहेको छैन, विभिन्न वस्तुको रूपमा भित्रिरहेका फोहरमैलाहरूको कारणले पनि समस्या भोगिरहेको छ । नेपालले नेपालमा आयात र संचालन गर्न पाइने सवारी साधनको मापदण्ड तोकेको छ । युरो मापदण्ड बाहेकको गाडी ल्याउन नपाइने, थोत्रा गाडीहरू विस्थापन गर्ने जस्ता काम नेपालमा भैरहेका छन् तर नेपालको तराईमा भारतीय थोत्रा मोटरगाडीहरू निर्वाध रूपमा संचालन भएको देखिन्छ । यसबाहेक उत्तर भारतमा उत्पादन हुने नक्कली सामानको मुख्य बजार समेत नेपाल नै बनेको छ । भारतमा काम नलाग्ने पुराना सामानलाई साजसज्जा गरेर नयाँ जस्तो बनाएर नेपाल पठाउने, कमसल र नक्कली सामान नेपाल पठाउने कामले नेपाललाई भारतको डम्पिंग साइट बनाइरहेको छ । समस्या भारततर्फबाट मात्र नभएर चीन र अन्य मुलुकबाट समेत छ । चीन अहिले विश्वकै ठूलो उत्पादक राष्ट्र बनिरहेको छ । चीनले स्वच्छ उत्पादन र वातावरण संरचनामा वर्षेनी अर्बौ डलर खर्च गरिरहेको भएपनि त्यहाँका औद्योगिक प्रतिष्ठानहरूले उत्सर्जन गरिरहेको हानिकारक ग्याँसहरूको कारणले उसका छिमेकी कोरिया र जापान जस्ता देशहरूमा ठूलो वातावरणीय समस्या उत्पन्न भएको ति देशहरूले बताइरहेका छन् । नेपालको उत्तरमा अग्लो हिमाल भएको र नेपालसंग जोडिएको तिब्बतमा औद्योगिक गतिविधिहरू कम भएकोले त्यताको विषाक्त वायु नेपाल प्रवेश गर्ने सम्भावना कम छ तर चीनबाट नेपालमा कम टिकाउ र न्यून गुणस्तरीय सामाग्रीहरू ठूलो परिणाममा भित्रिरहेकोले नेपालमा विद्युतजन्य, कम्प्युटर सम्बन्धि सामाग्रीहरू, प्लास्टिकजन्य फोहरको मात्रा बढाउनमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको पाइन्छ । अन्य देशहरूमा पुराना भएका विद्युतीय र मेसिनरी सामाग्रीहरू विभिन्न बहानामा नेपालमा आइरहेका छन् । यस्ता गतिविधिले नेपाल विद्युतीय, मेसिनरी र विलासिताका सामाग्रीहरूको विसर्जन गर्ने थलो बन्ने र यसले ठूलो वातावरणीय र आर्थिक समस्या निम्तिने सम्भावना देखिएको छ ।

नेपाल विस्तारै आन्तरिक वातावरणिय समस्यामा फसिरहेको छ । शहरीकरण र औद्योगिकरणसंगै नेपालमा प्रदुषण पनि बढिरहेको छ । प्रदुषणलाई नियन्त्रण गर्न समुदाय र सरकार दुवै सचेत रहेको देखिएको छ । नेपालले वातावरण स्वच्छ, हराभरा राख्न प्रयास गरिरहेको बेलामा सिमापारी भैरहेका प्रदुषणजन्य गतिविधि र आयात भैरहेका प्रदुषक पदार्थहरूले गर्दा नेपालमा विभिन्न किसिमका फोहरमैला समस्याहरू बढिरहेका छन् । यस्ता गतिविधिले नेपालको स्वच्छताको अभियानमा मात्र असर परिरहेको छैन, पर्यटन बजारमा समेत गम्भीर असर पुग्न थालेको छ । स्थलमार्गबाट धेरै पर्यटक नेपाल प्रवेश गर्ने बेलहिया नाका हो र धेरै पर्यटक आउने अर्को मुख्य नाका नेपालगंज नाका पनि हो । यी नाका हुँदै लुम्बिनीमा आउन चाहने पर्यटकहरू भारतीय भूमिमा हुने उच्च वायु प्रदुषणको जोखिम लिन नचाहने भएकोले भारतमा वायु प्रदुषण बढ्दा लुम्बिनीमा आउने विदेशी पर्यटकको संख्या घट्ने गरेको छ । लुम्बिनी प्रदेशको तराईमा घुमघामको मुख्य मौसम सेप्टेम्बरदेखि जनवरीसम्म सिमापारी वायु प्रदुषणको जोखिम उच्च भैरह्यो भने लुम्बिनी पर्यटनलाई यसले ठुलो क्षति पार्ने निश्चित छ । अहिले केही व्यक्ति र संस्थाहरूले एकोहोरो रूपमा नेपालका प्रमुख पर्यटकीय गन्तब्य लुम्बिनी र सौराहामा वायु प्रदूषण बढेको बताएर पर्यटकहरूलाई तर्साउने काम गरिरहेका छन् । उनीहरूले एकोहोरो रूपमा नेपालमा भएका गतिविधिहरूले प्रदूषण बढेको बताइरहेका छन् तर उनीहरूले सिमापारीबाट आउने प्रदुषित वायु, विषाक्त कृषि उपज, नक्कली सामग्रीको बारेमा अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा कुरा पु¥याउन सकेको पाइँदैन ।

अहिलेसम्मको अवस्थालाई हेर्दा सीमापारीको प्रदुषक पदार्थ नेपाल आएको कारणले नेपालीले दुःख पाउने क्रम आउँदा दिनहरूमा अझ बढ्ने संकेत पाइएको छ । विश्वका धनी देशले गरेको प्रदुषणको कारणले सिर्जित विस्वब्यापी उष्णीकरणको असर नेपालीले अनाहकमा बेहोर्नु परिरहेको अवस्थामा छिमेकी देशहरूबाट हुने प्रदुषण छिट्टै नै नेपालीको टाउको दुखाई हुनेछ । विदेशबाट थोत्रा सामाग्री, प्रदुषण गराउन सक्ने पदार्थहरू र विषादी तथा रासायनिक पदार्थलाई राज्यले कानुन बनाएर र त्यसलाई कडाइका साथ् कार्यान्वयन गरेर रोक लगाउन सकिन्छ । भारतको दबाबको सामु विषादी काण्डमा घुडा टेके झैँ घुडा टेक्ने प्रवृत्ति कायम रहँदासम्म यो कार्य त्यति सजिलो भने छैन । भारतबाट आउने दुषित हावा र मरुभूमिबाट आउने धुलोका कणहरू रोक्न भने नेपालको प्रयासले मात्र सम्भव छैन । जवसम्म चिन र भारतले स्वच्छ उत्पादन प्रविधिलाई पूर्ण रूपमा लागु गर्दैनन्, तबसम्म ति देशको वायु प्रदुषित भैरहनेछ र नेपालको सिमावर्ती क्षेत्रमा वायु प्रदुषणको जोखिम रहिरहनेछ । छिमेकी देशहरूले वायु स्वच्छ राखिदेलान भनेर बसियो भने नेपाल प्रदुषणको जोखिम बढिरहने भएकोले नेपालको तराई क्षेत्रमा वायु प्रदुषण जोखिम न्यूनीकरण र अनुकूलनका कार्यक्रमहरू संचालन गर्नु पर्छ । तराईको दक्षिणी क्षेत्रमा हरियाली वृद्धि गर्ने, यहाँ औद्योगिक र कृषि क्षेत्रमा स्वच्छ उत्पादन प्रविधि अपनाउने जस्ता कामहरू अविलम्ब रूपमा गर्नुपर्छ । हामी आन्तरिक रूपमा स्वच्छ वातावरण बनाउने तयारीमा लाग्यौ भने छिमेकी राष्ट्रहरू पनि दवावमा पर्नेछन र उनीहरू सीमापार प्रदुषण नियन्त्रणमा संलग्न हुनेछन् ।

 

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?