खोज

प्यूठान, ०८ कार्तिक ।
नेवार समुदायको परम्परागत भैरवनाच प्यूठानमा प्रदर्शन गरिएको छ । काठमाण्डौ उपत्यका सहित देशका विभिन्न जिल्लामा बसोबास गर्ने नेवारी समुदायमा प्रचलित भैरव नाच प्रदर्शन गरिएको हो । भैरवनाच श्रीकृष्ण जन्माष्टमीको दिन सुरु गरी कार्तिक औँसीसम्म नाचिन्छ । रातीको समयमा नाचिने यो नाच मंगलबार राती प्यूठानको प्यूठान नगरपालिका–३ जुम्री बसपार्कमा नाचिएको हो । नाचलाइ लातेबाज भैरव समाज भुमिकास्थान नगरपालिका–८ ले प्रदर्शन गरेको हो ।

लायन्स क्लव अफ प्यूठानको आयोजना, प्यूठान नगरपालिका–३ र ४ को सहयोगमा प्यूठानमा भैरव नाच प्रदर्शन गरिएको लायन्सका सल्लाहकार अर्जुन कुमार कक्षपतिले जानकारी दिए । प्यूठानमा नेवारी समुदायको बाक्लो बस्ती भएपनि यो नाच नाचिदैन । ‘नेवारी समुदायमा प्रचलित नाँचको संरक्षण गरी पर्यटन प्रवद्र्धनका लागि प्यूठानमा भैरव नाचको आयोजना गरेका हौं’,कक्षपतिले भने ।
लातेबाज भैरव समाजका संयोजक राज कुमार श्रेष्ठका अनुसार भैरव नाच अर्घाखाँचीका नेवार समुदायको मौलिक नाचका रूपमा रहेको छ । भैरवनाच सात ताल (पटक) सम्म नाचिन्छ । सामान्यतया एउटा ताल २० मिनेटको हुन्छ । बिचमा छोटो विश्रामपछि पुनः सुरु हुन्छ । यसमा कालभैरव मुख्य हुन्छ । श्वेतभैरव र रक्तभैरव सहायक हुन्छन् भने साथमा डङ्किनी हुन्छ ।

तीनओटै भैरव आफ्नो भूमिका अनुसारका रङमा ख्वापः (खप्पर), कपडा, चमर (चौरी गाईको पुच्छर), मालासहित शृङ्गार गरी भगवानको विशाल आकृति निर्माण गरिने श्रेष्ठले बताए । भैरवलाई आकर्षक बनाउन समयसापेक्ष शृङ्गार सामग्रीको प्रयोग गरिन्छ । यसपछि तान्त्रिक विधिबाट पूजा गरी नाच सुरु गरिन्छ । बाजा बजाउनेहरू मुख्य रूपमा नेवार समुदायकै भए पनि सहायक वाद्यवादनमा अन्य जातजातिका पनि सहभागी हुन्छन् । यसले जातीय सद्भावलाई झल्काउँछ । यसमा मुख्य गरी मृदङ्ग, झ्याली, झुर्मा, कर्नाल, बासुरी, सनही वाजा वाद्यवादन प्रयोग गरिन्छ ।

भैरव नाँचलाई रोचक बनाउन लौरा नाच, बुच्छे नाच, घोडा नाच, चरानाच, लाहुरेलाहुरेनी नाच, लाटालाटी नाच लगायतका मनोरञ्जनतात्मक प्रदर्शन समेत गरिएको हो । पछिल्लो समय प्यूठानको खलंगा, अर्घाखाँची, गुल्मी, रूपन्देहीमा भैरव नाच प्रदर्शनका लागि पुग्ने गरेको समेत श्रेष्ठले जानकारी दिए । श्रेष्ठका अनुसार नेवार समुदाय भएका स्थानहरूमा आमन्त्रण गर्ने र प्रदर्शनका लागि लातेबाज भैरव समाज पुग्ने गरेको छ ।
मल्लरानी गाउँपालिका–३ को आयोजनामा प्यूठानको खलंगामा मात्रै असोज १६ गते जिल्लामा पहिलो पटक प्रदर्शन गरिएको थियो । भैरवनाच लुम्बिनीका अर्घाखाँची, पाल्पा, गुल्मी क्षेत्रमा लोकप्रिय छ ।