खोज

बुटवलमा पहिलोपटक तपाइँ आउनुभयो भने कहाँ जानुहुन्छ ? धेरैले घुम्नका लागि फूलबारी,हीलपार्क, सिद्धबाबा, शान्तिपार्क, वनबाटिकातिर भन्छन् । तर केही यस्ता ब्यक्तिहरू पनि भेटिए । उनीहरू भन्दैथिए–सीधै बुटवलको मिलनचोक मणिपथमा रहेको हिमालय बुक हाउसमा पुग्छौं । के छ त आखिर हिमालय बुक हाउसमा ? त्यो त तपाइँ, जो कोही पुगेपछि थाहा पाइहाल्नु हुन्छ नि ?
त्यहाँ पुग्दा होचो कदका,आधाशताब्दी नपुगेका अनि खिस्स हाँसिरहने मान्छे भेटिन्छन् । उनी हुन् माधव गौतम । बुक हाउसका मालिक । गुल्मीको रुरुक्षेत्रको टक्सारबाट पहिले नै झरेका मान्छे । २०६४ सालमा उनले बुटवलमा हिमालय बुक हाउस सुरु गरेका थिए । जसको बोर्ड माथिपट्टि लेखिएको छ एउटा सुन्दर नारा–गृह पुस्तकालय,सन्तानलाई वरदान । यो नारा,बुझ्नेलाई काफी छ । बुक हाउस खोल्न त्यतिबेला गोजाका करवि २२ हजार रूपैयाँ उनको बीउपुँजी थियो । आज उनको बुक हाउसमा करिव सात हजार पुस्तक छन् । त्यहाँ पुगेपछि मुस्कानसहितको सेवा पाइन्छ । हार्दिकता मिल्छ ।

नेपाली, हिन्दी, संस्कृत, अंग्रेजी लगायत भाषाका पुस्तकहरू छन् । कथा, कविता, गीत, गजल, मुक्तक, उपन्यास, यात्रासंस्मरण, धर्म, संस्कृति, निबन्धका पुस्तकहरू प्रशस्त पाइन्छन् उनको बुक हाउसमा । तैपनि उनको बुक हाउसमा धर्म, संस्कृतिसम्बन्धी पुस्तक धेरै बिक्दा रहेछन् । जन्मदेखि मर्दासम्म नै चाहिने धार्मिक पुस्तक नै रहेछन् भन्दैथिए माधवले । हुन त उनको बुक हाउसमा उनका बाबा खेमराज गौतम र दाजुसँग चिनजानका पाठकहरू धार्मिक पुस्तक किन्न आउँदा रहेछन् । उनका बाबा भारतको मेघालयमा पुस्तक पसल चलाएर नै बसेका र धार्मिक स्वभावका थिए ।

माधव कम बोल्छन् तर तार्किक कुरा गर्छन् । उनले आफ्नो बुक हाउसमा आइपुगेका नयाँ तथा पुराना पुस्तकहरूको नौलो तरिकाले विज्ञापन गर्छन् । प्रचार गर्ने उनको नवीनतम शैलीले पाठकहरूलाई हिमालय बुक हाउससम्म ल्याइपुराउँछन् । बुटवलमा पुस्तक पसल सुरु गर्नुअघि उनले काठमाडौंमा समेत पुस्तक पसल चलाएको अनुभव बटुलेका छन् । यतिबेला उनको बुक हाउसमा दैनिक पचास बढी ग्राहकहरू पुस्तक किन्न आइपुग्छन् । नियमित ग्राहक छन्–शिक्षक, प्राध्यापक, राजनीतिकर्मी, समाजसेवी, चिकित्सक, लेखक, साहित्यकार, पत्रकार र सामाजिक अभियन्ताहरू… । प्रायः साँझपख उनको बुक हाउसमा साहित्यिक जमघट हुन्छ । बजारमा आएका नयाँ पुस्तकका बारेमा कुरा चल्छन् । पढिएका पुस्तकका चर्चा हुन्छन् । माधवले रातो चिया खुवाउँछन् निःशुल्क ।

माधवका नियमित ग्राहकमध्येका डाक्टर मनोज ढुंगाना पनि हुन् । उनले दिनमा सरदर तीनवटा पुस्तक किन्छन् । माधव भन्दैथिए–डाक्टर साहेवले आफूले धेरै पुस्तक पढ्छन् । आफ्ना मन परेका साथीहरूलाई उपहार समेत पुस्तक नै दिन्छन् । सायद उनी मनोचिकित्सक भएकै कारण मान्छेका मनोभाव बुझ्न पुस्तक पढेका होलान् ।

माधव यतिबेला ज्ञानज्योति पुस्तकालय,बुटवलका कार्यसमित सदस्य छन् । पाठक मञ्च, बुटवलका प्रोमोटर हुन् । उनी आफैले २०७६ सालतिर आफ्नै बुक हाउसमार्फत साहित्य महोत्सव एक सातासम्म सञ्चालन गरेका थिए । लेखक,साहित्यकारहरूलाई जमघट गराएका थिए । साहित्यिक कार्यक्रम सञ्चालन गरेका थिए । विशेष छुटमा पुस्तक बेचेका थिए । अक्षरका खेती गर्ने लेखक, साहित्यकारहरूलाई श्रद्धापूर्वक सम्मान गरेका थिए । साहित्यिक मेला हेर्न अनेक ठाउँमा पुग्छन् उनी ।

उनको बुक हाउसलाई पाठक तथा ग्राहकहरूले ज्ञानशाला, शैक्षिक चौपारी,मन्दिरले समेत पुकार्दा रहेछन् । यतिबेला माधवको नजरमा पुस्तक पढ्नेका संख्यामा वृद्धि भएको छ । पठनसंस्कृतिमा विकास भएको छ । पाठ्यपुस्तकमात्र पढ्नेहरूले बाहिरी पुस्तकहरू पनि पढ्नुपर्छ भनेर ज्ञानको दायरालाई बढाएको उनको अनुभव छ । नपढ्नुभन्दा केही पढ्नु, धेरै गुना राम्रो हुने बताउँदै थिए माधवले । माधवले विहान ८ः३० वजे आफ्नो ज्ञानको मन्दिर उघार्छन् । साँझ सातबजेपछि ज्ञानका भक्तहरूलाई बिदाई गरेर कुटीतिर लाग्छन् ।

लुम्बिनी प्रदेश घुम्न आउनेहरूमात्र होइन,पायक पर्ने व्यक्तिहरू समेत यही बुक हाउसमा आइपुग्दै गरेका बताउने माधवले बुटवलको सिंगो परिचय दिन सक्ने पुस्तकको अभाव महसुस् गरेका छन् । यसका लागि केही प्रयासहरू भएपनि मूर्तरूप लिन नसकेको सबैलाई थाहा भएकै विषय हो । आफ्नो सेवामा उधारो कम र तर कहिलेकाँही बार्गेनिङ्ग बढी हुने गरेको सुनाउँदै थिए उनले । माधवले हिमालय बुक हाउस चलाएर बस्दै गर्दा आफूसँग विशेष गरेर बौद्धिक ब्यक्तित्वहरूसँग भेटघाट र परिचय हुने भएकोले आत्मसन्तुष्टि मिलेको बताउँदैथिए । ज्ञानको सीमा फराकिलो हुँदै गएको,सम्बन्ध प्रगाढ र सहकार्यले निरन्तरता पाउँदै गरेको बताउँदै गर्दा माधवले अक्षरकै सेवामा जीवन बिताउने संकल्प गरेका छन् ।

माधवले धेरै पहिला बुटवलबाट प्रकाशित पाठशाला म्यागाजिनमा पुस्तक परिचय दिन्थे । उनी आफू धेरै पढ्छन् । लेख्छन् । पुस्तकबारेमा व्याख्या,विश्लेषण गर्छन् । दुई सन्तानका अभिभावक माधवले हिमालय बुक हाउसमार्फत पाठकलाईमात्र सेवा हैन,आफूलाई समेत स्वरोजगारी बनाएका छन् । किताब बेच्ने मान्छे माधवले ज्ञानको बिस्तारमा समेत सहजीकरण गरेका छन् । सहयोग गरेका छन् ।