खोज

सुर्खेत ,१५ भदौ ।

वर्षाैदेखि खानेपानीको चरम संकट सामना गर्दै आएका वीरेन्द्रनगरका बासिन्दाहरु भेरी पम्पिङ आयोजनाको काम अघि बढेपछि हर्षित भएका छन् । विशेषगरी एक दशक यतादेखि गर्मीयाममा यहाँका नागरिकहरु खानेपानीको संकट सामना गर्दै आएका थिए । भेरीको पानी लिफ्ट मार्फत नगरमा ल्याउने सुनेपछि १५ वर्ष देखि विरेन्द्रनगरमा बसोबास गर्दै आएकी टिका वली खुसी व्यक्त गरिन् । ‘भेरीको पानी यहाँ ल्याउने सुनेको छु । धेरै खुसी लाग्यो, अलि छिटै काम गरे हुने’ उनी भन्छिन्, ‘अरु समयमा जसोतसो गुजरा चलाए पनि गर्मीको बेला त साह्रै कष्ट हुन्छ । भेरीको पानी आउने भएपछि त सजिलो हुने भयो ।’

मानवअधिकारकर्मी गीता कोइराला पनि भेरी पम्पिङ आयोजना अघि बढेकोमा खुसी व्यक्त गर्छिन् । खानेपानी संकटको मारमा धेरैजसो महिलाहरु नै हुने भएकाले आयोजना अघि बढेमा महिलाहरुलाई राहत मिल्ने बताउँछिन् । ‘वीरेन्द्रनगर प्रदेश राजधानी भएसँगै यहाँ बसोबास गर्ने जनसंख्या बढ्दै गएको छ त्यसकारण सुख्खयाममा खानेपानी अभाव हुन्छ’ उनी भन्छिन्, ‘आयोजनाको काम समयमै गर्नुपर्छ ।’

बहुचर्चित भेरी पम्पिङ आयोजनाको काम लामो समय पछि अघि बढेको छ । तीनदशक पछिको जनसंख्यालाई मध्यनजर गरी वीरेन्द्रनगर उपत्यकाको खानेपानी समस्या समाधान गर्न भनेर यस आयोजना अघि बढाइएको हो ।

आयोजनाको निर्माण चिनियाँ कम्पनी सिंज्याङ टर्मस इन्टरनेशनल इकोनोमी एण्ड टेक्निकल को–अपरेसनले गर्ने भएको छ । गएको बुधबार आयोजना इकाईका प्रमुख सञ्जिवकुमार साह, वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाका प्रमुख मोहनमाया ढकाल र चिनियाँ कम्पनी सिंज्याङ टर्मस इन्टरनेशनल इकोनोमी एण्ड टेक्निकल को–अपरेसन कम्पनी लिमेटेडका प्रतिनिधि सुशिलकुमार श्रेष्ठबिच निर्माण सम्झौता भएको हो ।

सम्झौतामा आगामी तीनवर्षभित्र भेरीको पानी प्रदेश राजधानी वीरेन्द्रनगरमा ल्याइने उल्लेख छ । आयोजना सम्पन्न गर्न तीन अर्ब ५० करोड ८ लाख १५ हजार २८०.६१ रुपैयाँ लागत लाग्ने छ ।

ग्लोबल टेण्डरमार्फत गरिएको ठेक्कामा सहभागी भएका ११ निर्माण व्यवसायी मध्ये चिनियाँ कम्पनी छनोटमा परेको हो ।

सन् २०५० सम्म वीरेन्द्रनगरमा बढ्न सक्ने जनसंख्यालाई मध्यनजर गरेर दीर्घकालीन रूपमा खानेपानीको सहज आपूर्ति होस् भन्ने उद्देश्यसहित मेगा प्रोजेक्ट अघि बढाइएको वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाका प्रमुख मोहनमाया ढकालले बताइन् । उनले संघ, प्रदेश र स्थानीय तहले संयुक्त रुपमा अघि बढाएको पहिलो आयोजना रहेको जनाइन् । ढकालले आयोजना सञ्चालनको अवधिसम्म खानेपानीको समस्या समाधान गर्न विभिन्न विकल्पको प्रयोग गरिने समेत जनाइन् ।

संघीय खानेपानी मन्त्रालयले विश्व बैंकको ऋण सहयोगमा चालु आर्थिक वर्षबाट केन्द्र, प्रदेश र स्थानीय सहकारको साझेदारीमा १०० मिलियन अमेरिकी डलर लागतमा ‘खानेपानी क्षेत्रगत सुशासन तथा पूर्वाधार सहयोग आयोजना’ अन्तर्गत उक्त योजना अघि बढाइएको हो । आयोजना सम्पन्न गर्न सङ्घीय सरकारले ८० प्रतिशत र प्रदेश सरकार र वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाले २० प्रतिशत लगानी जुटाउनुपर्ने छ ।

ढकालले आयोजना कार्यान्वयनका क्रममा कुनै समस्या आउन नदिने बताइन् । उनले नगरपालिकाले गौरवको आयोजनाका रुपमा अपनत्व लिने गरी विशेष प्राथमिकतामा राखिएको र सबै तहको सहकार्य आवश्यक रहेको बताइन् ।

६ अर्ब रूपैयाँ लागतमा सम्पन्न हुने यस आयोजनाको यसअघि नै तयार भइसकेको डीपीआरमाथि ‘रिभ्यु’ गर्न विभागले थप गरेको समयावधिमा इन्टेक निर्माण गरिने स्थान परिवर्तन बाहेक अन्य डिजाइन ठिक रहेको बताइएको छ ।

आयोजनाको काम दुई चरणमा हुनेछ । पहिलो चरणमा पानीको बहावलाई डाइभर्ट गरी नदी सतहदेखि करिब ७ किलोमिटर गहिरा दुई वटा इन्टेक निर्माण गरिने छ । त्यसपछि इन्टेकदेखि करिब चार सय मिटरको दुरीमा पानी प्रशोधन प्रणाली निर्माण गरिने छ भने ७ किलोमिटर पाइपलाइन विस्तारसँगै वीरेन्द्रनगर नगरपालिका–११ को अमृतडाँडामा मुख्य रिजर्भ ट्याङ्की बनाइने छ । पहिलो चरणमै ट्याङ्कीदेखि मुख्य प्रसारण लाइन विस्तार गरिने छ ।

दोस्रो चरणमा उपत्यकामा पर्ने रत्न राजमार्ग र सुर्खेत–जुम्ला सडकको दुवैतर्फ प्रसारण लाइन विस्तार गरिनेछ । त्यसपछि करिब ७ किलोमिटर लामो पाइपका माध्यमबाट अमृत डाँडामा निर्माण गरिने रिजर्भ ट्याङ्कीमा पानी खसालिने छ । अनि, ५ सय ५० मिलिमिटर क्षमताको पाइप अमृत डाँडामा राखेर मुख्य ट्याङ्की सम्म ल्याइने जनाइएको छ ।

तीनवर्ष निर्माणको समयावधि रहेको आयोजना निर्माण सम्पन्न भइसकेपछि पनि थप तीनवर्ष आयोजनाको सञ्चालन र व्यवस्थापनको जिम्मा निर्माण कम्पनीले लिने छ भने त्यस पश्चात आयोजनाको सम्पूर्ण स्वामित्व वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाको मातहतमा आउनेछ ।