खोज

प्रदेश सरकारले सासद उत्तर कुमार ओलीको सडक दुर्घटनामा मृत्यु भएपनि छानबिन तथा अध्ययन टोली गठन गरेको थियो । अध्ययन टोलीले ट्रमा सेन्टरको आवश्यकता बारे प्रतिवेदनमा उल्लेख गरेको थियो । तर दाङ र बुटवलमा आश्वासन दिएर बजेट र कार्यक्रम नल्याएर प्रदेश सरकारले ट्मा सेन्टरको तमासा देखाइरहेको छ ।

बुटवल, ६ असार तिलोत्तमा नगरपालिका –२ का राजेश श्रेष्ठ साथीहरुसंग वैशाख दोस्रो हप्ता ढोरपाटन घुम्न गएका थिए । आफनै फार्मेसी संचालन गर्ने उनी वैशाखको छुट्टि मनाउन ४ जना साथी मिलेर दुई वटा बाईकमा वैशाख २० गते घर छाडे । उनिहरु सहजै ढोरपाटन पुगे । ठाउठाउमा खाजाखाना र रमाईलोको कारण यात्रा निक्कै यादगार बन्दै थियो । बैशाख २३ गते फर्कने गरि उनिहरु शुक्रबार घुम्दै थिए । बाईकमा सवार श्रेष्ठ ढोरपाटन घुम्दै गर्दा एक्कासी लडे । साथीहरु आत्तिए । होस गुमेका साथीको उपचारका लागि नजिकको स्वस्थ्य चौकीमा लगे । प्राथमिक उपचारको क्रममा स्वस्थ्यकर्मीले सुविधासम्पन्न अस्पताल छिटो लग्न आग्रह गरे ।

साथीहरुले उनलाई लिएर बुटवल चौराहा अस्पताल ल्याईपुर्याए । टाउकोको चोटका कारण होस गुमाएका उनको हालत बिस्तारै जटिल बन्दै थियो । ४० वर्षिय श्रेष्ठको टाउकोमा आन्तरिक रक्तश्राप भएर रगत जमेको थियो । अस्पतालको आकस्मिक कक्षमा जाच शुरु भयो । सामान्य ब्यक्तिको गलास्गो कमा स्केल (जिसिएस) १५ बाई १५ हुन्छ तर उनको जिसिएस ४ बाई १५ रहेको थियो । यसैगरि आखाको नानी फुलेको अवस्थामा रहेको थियो । प्राथमिक जाचसंगै शल्यक्रियाको तत्काल तयारी थालियो । शनिबार बिहान साढे ९ बजे ल्याइएका उनको आधा घण्टामा शल्यक्रिया शुरु गरियो ।

उनको उपचारमा संलग्न वरिष्ठ न्युरोसर्जन डा केआई सिह केसी निक्कै जटिल अवस्थामा बिरामीलाई अस्पताल ल्याईएको बताउछन । टाउकोको चोट भएको बिरामीको कम्तीमा ६ घण्टाभित्र उपचार गर्न सके रिकभरी राम्रो हुने उनको दाबी छ । श्रेष्ठको भने सडक दुर्घटनाको १२ घण्टाको सेरोफेरोमा अस्पताल ल्याइएको उनले दाबी गरे । ‘हामीले तत्काल शल्यक्रिया गरौ ।’–उनले भने । शल्यक्रियापछि ४ दिन भेन्टिलेटरमा राखिएको उनको चमत्कारीक रुपमा निको भएको उनले बताए । थप आईसियुमा १२ दिनसहित करिब ४ हप्ता अस्पतालको बसाईपछि उनी घर फर्किए । जेठ १२ गते डिष्ट्रचार्ज भयो । उपचार पछि फिजियोथेरापी गराईरहेका छन । शुभ फार्मा डिष्ट्रिब्युटर संचालन गर्दै आएका थिए ।

लुम्बिनीमा यस्तो छ, सडक दुर्घटनाको अवस्था

लुम्बिनी प्रदेशका १२ जिल्लाको दुर्घटना र मृत्युको दरलाई केलाउदा निक्कै डरलाग्दो अवस्था देखिन्छ । यहा प्रत्येक वर्ष एक हजार दुर्घटना र ४ सय बढीले ज्यान गुमाएको तथ्याकले देखाउछ । भौतिक पुर्वाधारको विकाससंगै यहा सडक चाक्लो भएको छ तर यहा बनेका नया सडक लेनको प्रयोगबारे आम नागरिकमा राम्रो चेतनास्तर नभएको पाउछौ । चालकको लापरवाही दुर्घटनाको सबैभन्दा पहिलो कारण देखिन्छ । आब २०७७/२०७८ मा १ हजार ६४ सवारी दुर्घटनामा ४ सय ६१ जनाको मृत्यु भएको छ । जसमा सक्त घाईते ९ सय ५३ जना, सामान्य घाईते ६ सय ५९ जना भएका छन । यसमा जिल्लागत हेर्दा यो वर्ष सबैभन्दा धेरै रुपन्देहीमा २ सय ३७ सवारी दुर्घटना भएका छन । जसमा १ सय १८ जनाले ज्यान गुमाएका छन । दुर्घटनाको दरका हिसाबमा दाङ जिल्ला दोस्रो रहेको छ । दाङमा १ सय ९५ सवारी दुर्घटनामा ७० जनाको ज्यान गुमाएका छन ।
आब २०७८/२०७९ मा कुल ९ सय ८९ सडक दुर्घटनामा ४ सय ६४ जनाले ज्यान गुमाएका छन । यो वर्ष पनि रुपन्देही दुर्घटनामा अगाडी छ । रुपन्देहीमा भएका १ सय ९३ सवारी दुर्घटनामा ९८ जनाले ज्यान गुमाएका छन । यसैगरि दाङमा १ सय ८१ सवारी दुर्घटनामा ७८ जनाले ज्यान गुमाएका छन । अघिल्लो वर्षको तुलनामा रुपन्देहीमा दुर्घटनाको दर र मृत्यु कम घटेको देखिन्छ । दाङमा भने दुर्घटना कम हुदाहुदै मृत्यु हुने बढेको छ ।
आब २०७९/२०८० को बैशाखसम्मको तथ्याक हेर्दा दुर्घटनाको दरका हिसाबमा रुपन्देही जिल्ला पहिलो छ । यो अवधिमा १ सय ७९ सवारी दुर्घटनामा ८८ जनाले ज्यान गुमाएका छन । दाङमा १ सय २२ सवारी दुर्घटनामा ४८ जनाले ज्यान गुमाएका छन ।
सुरक्षित यात्रा अभियान नेपालका महासचिव दिनेश पाण्डे चालकको लापरवाहीपुर्ण ब्यवहार दुर्घटनाको मुख्य कारण भएको दाबी गर्छन । नेपालको भौगोलिक बनोट रहेको तराई र पहाडी भेगमा हुने दुर्घटनामा क्षतिको दर फरक फरक हुने भन्दै उनले तराईमा दुर्घटना बढी भएपनि मानविय क्षति कम र पहाडमा एउटै दुर्घटनामा धेरै मानविय क्षति हुने गरेको बताए । नया सडक पुर्वाधार निमार्णसंगै लेन प्रयोग र सुरक्षाबारे अनविज्ञ हुदा पनि दुर्घटना बढेको देखिन्छ । प्रभावकारी सचेतना कार्यक्रमललाई जोड दिनुपर्ने सरोकारवालाहरुको सुझाव छ ।

सरकारको ट्रमा सेवा कहिले ?
दुर्घंटनाको दरलाई हेर्दा लुम्बिनी प्रदेशको रुपन्देही र दाङ सबैभन्दा धेरै दुर्घटना हुने जिल्ला हो । यहा मानव क्षति पनि धेरै हुन्छ । दुर्घटना पछि प्राथमिक उपचार महत्वपूर्ण मानिन्छ । घाईते बिरामीले प्राथमिक उपचारसंगै राम्रो विशेषज्ञ चिकित्सकबाट सेवा पाउन सके मृत्युको दर घटाउन सकिने सम्भावना छ । प्रदेश सरकारले सासद उत्तर कुमार ओलीको सडक दुर्घटनामा मृत्यु भएपनि छानबिन तथा अध्ययन टोली गठन गरेको थियो । अध्ययन टोलीले ट्रमा सेन्टरको आवश्यकता बारे प्रतिवेदनमा उल्लेख गरेको थियो । सरकारले सोही वर्ष दाङमा ट्रमा सेन्टर बनाउने घोषणा गरेपनि बजेट बिनियोजना गरेन । केवल घोषणामा सिमित रहेको छ । लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पतालमा ट्रमा विभाग खडा गरेर शुरु भएको छ । नीतिगत र जनशक्ति अभावमा यो सेवा प्रभावकारी हुन सकेको छैन । नीजि क्षेत्रबाट बुटवलमा चौराहा हस्पिटल प्रालि, तिनाउ हस्पिटल प्रालि, क्रिमशन अस्पतालले ट्रमा सेवा दिईरहेको छ ।