© २०२३
बुटवल, १ चैत ।
रुपन्देहीको शुद्धोधन गाउँपालिकाको मानपकडीस्थित श्री दरबाहवा भुवनेश्वरी कोटहीमाई मन्दिर व्यवस्थापन समितिको आयोजनामा नवाहा देवी भागवत महायज्ञ हुने भएको छ । यही चैत ८ गते देखि १६ गते सम्म महायज्ञ सञ्चालन हुन लागेको हो । श्री दरबाहवा भुवनेश्वरी कोटहीमाई मन्दिरको प्राङ्गणमा चैतेदशैको अवसरमा महायज्ञ हुने र प्रमुख कथा वाचक ऋषिकेश उपाध्यायले श्रीमद् देवीभागवत पुराण वाचन गर्ने मन्दिर व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष मानबहादुर बुढाथोकीले बताए ।
बुधबार पत्रकार सम्मेलन गरी महायज्ञबारे जानकारी गराइएको हो । पुरानो ऐतिहासिक दरबहवा भुवनेश्वरी कोटहीमाई मन्दिरको प्रचारप्रसारमा कमीकमजोरीका कारणले मन्दिर ओझेलमा रहेको कारण मन्दिरलाई विश्वमाझ ल्याउन र मन्दिरलाई ब्यवस्थित गर्न एउटा पर्यटकीय स्थानको सुरुवात गर्न मन्दिरको परिसरमै धर्मशाला निर्माण कार्यको मुख्य उद्देश्यले नवाहा देवी भागवत महायज्ञको आयोजना गरिएको उनले बताए । मन्दिरको पहिचान बारेमा लुम्बिनी प्रदेश, रुपन्देही जिल्लाको सदरमुकाम भैरहवादेखि २२ कि.मि. पश्चिम उत्तर ऐतिहासीक बुटवल नगरीदेखि १८ कि.मि. दक्षिण पश्चिममा शुद्धोधन गाउँपालिका स्थित प्राचीन एवं एतिहासिक शक्तिपिठ कोटहीमाई प्रचारप्रसारको अभावमा ओझेलमा परेको बुढाथोकीको भनाई छ । यस क्षेत्रको प्राचिन एतिहासिकतालाई मध्यनजर गरी नेपाल सरकार पुरातत्व विभागले २०७५ फागुनमा अध्ययन पश्चात करिव १३ सय वर्ष पुरातन हुनुपर्ने अवलोकन गरेको र उक्त विभागले आफ्नो बोर्ड समेत राखेको अवस्था रहेको र गौतम बुद्धको जन्मभुमि लुम्विनीसंग मिल्दाजुल्दा ईट्टाबाट बनेका प्राचिन पर्खाल मन्दिरको पश्चिम उत्तरतर्फ आज पनि प्रत्यक्ष अवलोकन गर्न सकिने छ । यस मन्दिर परिसरको नजिक ७ वटा कुवा रहेको थियोे भन्ने पुराना बुढापाकाहरुको भनाई रहेता पनि २ वटा कुवा आज पनि देखिन्छ । प्रत्येक वर्ष कात्तिक पूर्णिमामा १ हप्ते बृहत रुपमा मेला पनि लाग्ने गर्दछ । मेलाको स्नानलाई सिद्धिपिठ मानेर भक्तजनहरु आफ्ना मनोकामना पूर्ण गर्नका लागि यहाँ विभिन्न जिल्ला र छिमेकी देश भारतबाट पनि भक्तजन हरु आउने गर्दछन् । मन्दिरको उत्तर पश्चिम तर्फ पानीको प्रवाह निरन्तर भएको देखिन्छ । यो नदी कहिल्यै सुकेको पाईदैन । बुटवलबाट प्रवाहित हुने तिलोत्तमा नदी पहिले मोतिपुर, मनोहरापुर, गौडी हुदै यहाँ बग्दै आउने गरेको र बुढी तिनाउ पनि भन्ने गरेको पाईन्छ । कालान्तरमा उक्त नदी पुर्व पश्चिम तर्फ सर्न थालेपछि र यहाँ पानीको माथिल्लो श्रोत नभएपनि रजाढदेखि यता पानीको श्रोत बाह्रै महिना निरन्तर रहिरहेकोले यसलाई स्थानीय भाषामा सुखली नदी पनि भन्ने गरिएको छ ।
परापुर्वकालमा यहाँ स्थानीय राजाको दरवार थियो भन्ने किम्वदन्ती रहेको छ । आज पनि स्नातन धर्मावलम्वीहरु आफ्नो मनाकामना पुरा गर्न देवी पूजा र बलि पूजा गर्दै भक्तजन हरुको आइरहेका छन् । दरवार शब्द आज स्थानीय भाषामा दरवहवा हुँदै दरवहवा भएको अनुमान गरिन्छ । जुन दरवहवा मेलाको नामले परिचित छ । यस धरोहरको रुपमा रहेको देवीस्थललाई परापुर्वकाल देखि आज सम्म समर्पित रुपमा संरक्षण गर्दै आएको मन्दिर व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष बुढाथोकीले बताए ।
पत्रकार सम्मेलनमा शुद्धोधन ५ का वडा अध्यक्ष चन्द्रभान चौधरीले महायज्ञलाई सफल पार्न सबैले सहयोग गर्नुपर्ने बताएका थिए । त्यस अवसरमा शुद्धोधन ६ का वडा अध्यक्ष उपेन्द्र शाहानी, मानपकडी ब्यापार समितिका अध्यक्ष सिवराम न्यौपाने, वडा नं. ५ का निवर्तमान अध्यक्ष पुन्नेराम गौतम, मन्दिर व्यवस्थापन समितिका पदधिकारी, बुद्धिजीवी, विभिन्न राजनीति दलका प्रतिनिधिहरु उपस्थित थिए । कार्यक्रममा निवर्तमान सचिव बाबुराम खरेल,समितिका सह–सचिव जिवलाल पौडेललगायतले पनि महायज्ञबारे प्रकाश पारेका थिए ।