खोज

बुटवल, १९ जेठ ।

सरकार बनाउने, कानुन बनाउने तथा ती दुवैको प्रभावकारी कार्यान्वयनका लागि अनुगमन र निगरानी गर्ने मुख्य थलो संसद हो । जनप्रतिनिधिहरुको सर्वोच्च निकाय प्रतिनिधि सभा, राष्ट्रिय सभा वा प्रदेशसभा लगायतका सबै संसदमा मर्यादापालकको ब्यवस्था गरिएको हुन्छ । संसदीय मर्यादालाई कायम राख्न र संसद बैठकलाई मर्यादित, ब्यवस्थित र अनुशासित बनाउन र संसद भवन परिसरको सुरक्षा ब्यवस्थालाई प्रभावकारी बनाउन मर्यादापालकको भूमिका महत्वपूर्ण हुन्छ ।

संसदमा प्रवेश गर्ने सभामुख, उपसभामुख, प्रधानमन्त्री, मन्त्रीलगायत राष्ट्रका सबै महत्वपूर्ण ब्यक्तित्वहरु, आगन्तुक पाहुनाहरु, पत्रकारहरु सबैको मर्यादा अनुरुपको सम्मान गर्नु मर्यादापालकको दायित्व हो । मर्यादापालकहरु भन्छन्—“जव संसद बैठकमा सांसदहरु संसदीय मर्यादा नाघेर विभिन्न गतिबिधि गर्न थाल्छन् तव हामीहरुलाई यताजाम कि उताजाम, कहिले काँही त थाल खाम कि भात खाम भने जस्तो बनाउँछन् ।” जव संसदीय कारबाहीका क्रममा सांसदहरु मर्यादा उल्लंघन गर्न तर्फ अग्रसर हुन्छन् तव स्थिति सम्हाल्न कहिलेकाही त मर्यादापालकहरुलाई निकै हम्मेहम्मे पर्दछ ।

अधिकांश समय सामान्य रहेपनि कहिलेकाँही त स्थिति सम्हाल्न मुस्किल हुने सम्मको अवस्था आईपर्ने लुम्बिनी प्रदेशसभाका प्रमुख मर्यादापालक हिमबहादुर केसीको भनाई छ । प्रहरी निरिक्षक समेत रहेका केसीका अनुसार संसद भित्र र संसद परिसरमा मर्यादापालन कायम गर्न गराउन प्रदेशसभामा सभामुखको आदेशमा परिचालन हुने हातहतियार बिनाको दस्ता मर्यादापालक हो ।

संसद बैठकमा वा विषयगत संसदीय समितिहरुको बैठकमा मर्यादापालक परिचालन गर्ने ब्यवस्था रहेको लुम्बिनी प्रदेशसभा सचिव दुर्लभकुमार पुनको भनाई छ । मर्यादापालकहरुलाई सभामुख वा सभापतिको निर्देशनमा संसद र सांसदको सुरक्षा प्रदान गर्ने र आवश्यक परेमा मर्यादित ढंगले ब्यवस्थापन गर्नेसम्मको जिम्मेवारी हुने सचिव पुनले बताए । परिचालन गरिएका मर्यादापालकको सहयोग आवश्यक परेमा सभामुख वा बैठकका सभापतिले खटनपटन गर्ने गराउने र निर्देशन दिने प्रावधान रहेको सचिव पुनले बताए ।

लुम्बिनी प्रदेशसभाका पुर्वसभामुख पुर्णबहादुर घर्तीका अनुसार संसद बैठक, संसद भवन, संसद सचिवालय र संसदका ती अंगहरुसँग सम्बन्धित ब्यक्तिहरुको समेत सुरक्षा प्रबन्ध मिलाई प्रभावकारी ढंगले मर्यादापालना गराउने काम मर्यादापालकको हो । यसरी प्रदेशसभाको संसद बैठक र संसद परिसरमा मर्यादापालन सम्बन्धी माग गर्ने र गराउने उद्देश्यले लुम्बिनी प्रदेशको प्रदेशसभामा पनि मर्यादापालकहरुको ब्यवस्था गरिएको पुर्वसभामुख घर्तीको भनाई छ ।

घर्तीका अनुसार नेपाल प्रहरीबाट तालिम प्राप्त जनशक्तिका रुपमा आपूर्ति गरिने मर्यादापालकको समूहले प्रदेश सभा हल र परिसरमा सुरक्षा प्रबन्ध मिलाउने, शिष्टाचारको ब्यवस्था सहित प्रदेश सभाका सभामुख, उपसभामुख र सदस्यहरुको स्वास्थ्य सुरक्षाको समेत ब्यबस्था मिलाउने गर्दछ ।

मर्यादापालकलाई प्रदेश सभामा सभामुखको निर्देशनमा जुनसुकै बेला पनि तदारुकताका साथ परिचालित हुने सत्ताको शक्ति पनि भनिन्छ । विशेषतः मर्यादापालकहरु प्रदेश सभामा सभामुखको आदेशको पालना गर्ने, बैठकमा सहभागी हुन आउने जनप्रतिनिधि, आगन्तुक पाहुना, पत्रकारहरुको लागि संसद भवन प्रवेश, संसद बैठकमा बसाई र उनीहरुले गर्ने सबै गतिविधिहरुको निगरानी समेत गर्ने गर्दछन् ।